Dachten we het mysterie dat ‘besmettelijk geeuwen’ heet net opgelost te hebben, blijkt het toch weer net iets anders te zitten. Nieuw onderzoek toont aan dat de vatbaarheid voor besmettelijk geeuwen afneemt naarmate we ouder worden en niet zo sterk verband houdt met empathie, vermoeidheid en ons energieniveau. Het suggereert dat empathie toch niet de drijvende kracht achter de besmettelijke geeuw is.
Het is een bekend verschijnsel. Eén persoon in de kamer begint te geeuwen en al snel geeuwt iedereen mee. Sterker nog: wanneer u aan geeuwen denkt, kan dat er al voor zorgen dat u gaat geeuwen. Want: geeuwen is besmettelijk. Tenminste: onder (de meeste) mensen en chimpansees.
Empathie
Wetenschappers vragen zich al jaren af hoe dat komt. Er is al veel onderzoek naar gedaan en op dit moment wordt empathie (de vaardigheid om met anderen mee te leven) doorgaans als de drijvende kracht achter de besmettelijke geeuw genoemd. Een belangrijk argument hiervoor is het feit dat mensen met autisme en schizofrenie – beide aandoeningen gaan gepaard met minder goede sociale vaardigheden – aanzienlijk minder vatbaar zijn voor besmettelijk geeuwen. Maar er zijn meer theorieën in omloop. Zo hebben eerdere onderzoeken ook een verband ontdekt tussen besmettelijk geeuwen en intelligentie. En tussen besmettelijk geeuwen en het moment van de dag waarop het experiment werd uitgevoerd.
Nieuw onderzoek
Onderzoekers van Duke University besloten zich opnieuw in het vraagstuk vast te bijten. Ze verzamelden 328 gezonde mensen en lieten ze onder meer cognitieve testjes voltooien en vragenlijsten invullen om meer te weten te komen over hoe empathisch, energiek en slaperig de proefpersonen waren. Daarna keken de proefpersonen een drie minuten durend filmpje waarin mensen geeuwden. Terwijl de proefpersonen keken, maten de onderzoekers hoe vaak die proefpersonen zelf moesten geeuwen.
Resultaten
Van de 328 mensen moesten 222 mensen minstens één keer geeuwen. Het aantal keren dat mensen moesten geeuwen, liep sterk uiteen: de één geeuwde helemaal niet. De ander wel vijftien keer. De onderzoekers herhaalden het experiment en ontdekten dat het aantal keren dat een persoon geeuwde, eigenlijk elke keer hetzelfde was. De ‘vatbaarheid’ voor besmettelijk geeuwen, is blijkbaar een hele stabiele factor. Maar wat misschien nog wel het meest verbazingwekkend was, was dat de onderzoekers geen sterk verband konden vinden tussen besmettelijk geeuwen en de mate waarin proefpersonen empathisch waren, intelligentie en het moment van de dag. De enige onafhankelijke factor die een significante invloed had op besmettelijk geeuwen, was de leeftijd van proefpersonen. Hoe ouder de proefpersonen waren, hoe minder sterk ze geneigd waren om te geeuwen. Maar: de leeftijd van de proefpersonen kon de grote verschillen die er tussen proefpersonen waren als het ging om het aantal keren dat ze in reactie op andere geeuwen, maar in acht procent van de gevallen verklaren. “Leeftijd was de belangrijkste voorspeller van besmettelijk geeuwen en zelfs leeftijd was niet zo belangrijk,” vat onderzoeker Elizabeth Cirulli het onderzoek samen. “Het grootste deel van de variatie in besmettelijk geeuwen was gewoonweg niet te verklaren.”
Het wijst erop dat onderzoekers hun studie moeten gaan uitbreiden. Ze moeten verder gaan kijken dan leeftijd, intelligentie, empathie en vermoeidheid om het besmettelijk geeuwen te verklaren. Maar waar moeten ze dan naar gaan zoeken? Misschien zijn er wel genetische factoren die een rol spelen. En wanneer we die vinden, kan dat verstrekkende gevolgen hebben. “Het is mogelijk dat wanneer we een genetische variant vinden die het minder aannemelijk maakt dat mensen mee gaan geeuwen, die variant of varianten van hetzelfde gen ook samenhangen met schizofrenie of autisme.”
