Met een bijtkracht van zes ton is dat een prestatie op zich.
De roofzuchtige Tyrannosaurus rex kon de botten van zijn prooi compleet vermorzelen. En dat is ook niet zo gek als je het formaat van deze uitgestorven dinosaurus in ogenschouw neemt. “De schedel van de T.rex was 2 meter lang, 1,5 meter breed en iets meer dan een meter hoog,” zegt onderzoeker Kaleb Sellers. “Bovendien had hij een bijtkracht van ongeveer zes ton.” Toch bleven de schedelbeenderen van de T.rex tijdens een slachtpartij intact. Maar hoe?
Schedel
Paleontologen zijn al lange tijd verbijsterd over hoe de T.rex prooien kon verslinden zonder zijn eigen schedelbeenderen te kraken. Om dit mysterie te ontrafelen bouwden de onderzoekers in een nieuwe studie 3D-modellen die voor het eerst laten zien hoe gewrichten en ligamenten in de schedel van de moordzuchtige dino werkten. “Eerdere onderzoekers keken alleen naar de botten zonder rekening te houden met alle verbindingen – de ligamenten en kraakbeen – die belangrijke invloed hebben op de botten,” stelt Sellers. Bovendien observeerden ze hoe twee hedendaagse familieleden van de T.rex – een gekko en een papegaai – kauwen om te begrijpen hoe de T.rex mogelijk dit kunstje klaarde.
Stijf
Na dit grondige onderzoek beweert het team nu dat de schedel van de T.rex stijf was, net als de schedels van hyena’s en krokodillen en niet – zoals paleontologen eerder dachten – flexibel, zoals slangen en vogels. “Dinosaurussen lijken op moderne vogels, krokodillen en hagedissen omdat ze bepaalde gewrichten in hun schedels van vissen hebben geërfd,” legt onderzoeker Casey Holliday uit. Het gaat om de kogelgewrichten – die lijken op de heupgewrichten van mensen – die soms gebruikt werden om slangachtige bewegingen te kunnen maken. “Als je ergens veel kracht op zet, is er een wisselwerking tussen beweging en stabiliteit,” gaat Holliday verder. “Vogels en hagedissen hebben meer beweging, maar minder stabiliteit. Toen we hun individuele bewegingen op de schedel van de T.rex toepasten, zagen we dat dit niet goed werkte, wat dus meer stijfheid suggereert.”
Mensen
Volgens de onderzoekers kunnen de bevindingen uit de studie ook van pas komen in de medische wereld. Zo kunnen er bijvoorbeeld betere modellen worden ontwikkeld die uitleggen hoe de gewrichten en ligamenten bij mens en dier precies een wisselwerking met elkaar aangaan. “We kunnen bijvoorbeeld bestuderen hoe de kaken bij mensen werken en hoe het kaakgewricht precies wordt belast door spanningen tijdens het kauwen,” somt onderzoeksleider Ian Cost op. “Bij dieren zal het begrijpen van die bewegingen en gewrichten dierenartsen kunnen helpen om te bepalen hoe exotische dieren – zoals papegaaien – met artritis behandeld moeten worden.”
Ondertussen gaat onderzoek naar de T.rex door. Want deze iconische dinosaurus spreekt erg tot onze verbeelding. Bovendien leert anatomie ons de invloed van evolutie op dieren waardoor ze uitdagingen in hun omgeving het hoofd kunnen bieden. En daar rollen soms wat merkwaardige bevindingen uit. Zo kwamen onderzoekers er nog niet zo lang geleden achter dat de T.rex een airco in zijn kop had. Het dier kon de bloedvaten in zijn kop openen of sluiten, afhankelijk van de vraag of hij warmte van de zon wilde verzamelen om het brein of het lichaam op te warmen, of zich juist van warmte wilde ontdoen.
