Wanneer het vertrouwen in een instabiele regering terugloopt, neemt het geloof in God toe. Dat concluderen wetenschappers in het blad Journal of Personality and Social Psychology. De studie onderschrijft maar weer eens hoezeer de mens zeker in onzekere tijden behoefte heeft aan geborgenheid: hetzij van de regering of een god.
Wanneer iemand het gevoel heeft dat zaken uit de hand lopen dan kan een externe autoriteit hem of haar geruststellen dat dat niet zo is. In veel gevallen is die externe autoriteit de overheid. Maar wanneer juist daar de zaken uit de hand lopen, zoeken mensen het nog hogerop: bij een goddelijke macht.
Structuur
Volgens de onderzoekers is de functie van de regering en een goddelijke macht dus deels hetzelfde: beiden voorzien mensen van een structuur en orde. En beide ‘systemen’ kunnen elkaar vervangen.
Veilige haven
De onderzoekers concluderen dat huidige en historische gegevens erop wijzen dat de religie mensen van structuur voorziet wanneer het bijvoorbeeld economisch slecht gaat. Als alles weer bijtrekt en stabiliseert, ebben die religieuze gevoelens weer weg. Ook wanneer mensen het gevoel hebben een speelbal van het lot te zijn, trekt religie ze meer. Het is de veilige haven waar ze behoefte aan hebben.
Onzekerheid
De wetenschappers baseren hun conclusies op een aantal studies. In één daarvan vroegen ze proefpersonen in Maleisië kort voor en na de verkiezingen hoe ze dachten over de politieke situatie en of ze dachten dat een god alles onder controle had. Voor de verkiezingen – toen de onzekerheid groot was – gaven meer mensen aan dat ze dachten dat god alles onder controle had. Na de verkiezingen namen die gevoelens rap af.
WIST U DAT…
God v.s. de overheid
In een ander onderzoek werd een groep proefpersonen verzameld. De ene helft kreeg artikelen te lezen waarin wetenschappers stelden dat het onwaarschijnlijk was dat god bestond. De andere helft kreeg artikelen die beweerden dat de overheid alles onder controle had. Na afloop moesten ze vragen beantwoorden waaruit bleek of ze dachten dat god alles onder controle had. De groep die net gelezen had dat hun overheid het prima deed, geloofden minder in een god die alles regelde.
Opvallend genoeg gaan de resultaten van de onderzoeken niet in alle werelddelen op. Zo concluderen de wetenschappers dat bijvoorbeeld de Verenigde Staten een heel ander geval zijn. Daar wankelt religie niet als de overheid het goed doet. Mogelijk heeft het iets te maken met de grote verschillen tussen arm en rijk. De eerstgenoemden ervaren geen stabiliteit in hun persoonlijk leven en stellen hun vertrouwen mogelijk – ongeacht wat de overheid doet of laat – op een hogere macht. Dat zou het gemiddelde flink opkrikken.
