Honden worden vaak “de beste vriend van de mens” genoemd, maar hoe goed begrijpen mensen wat honden voelen? Een recent onderzoek werpt licht op deze vraag en laat zien hoe mensen emoties bij honden begrijpen aan de hand van hun gezichts- en lichaamssignalen. De bevindingen, gepubliceerd in Applied Animal Behaviour Science, laten verrassende verschillen zien in hoe goed we hondenemoties herkennen op basis van deze twee expressiekanalen.
Onderzoekers van de Universiteiten van Lincoln en Leipzig voerden een online experiment uit met 447 deelnemers tussen de 16 en 75 jaar oud. Ze gebruikten videoclips van honden die verschillende emoties vertoonden, zowel primaire emoties zoals woede, blijdschap en angst, als secundaire emoties, zoals frustratie, verlatingsangst en positieve anticipatie (de verwachting van het krijgen van een beloning). Deelnemers moesten de emoties identificeren op basis van alleen gezichtsuitdrukkingen of volledige lichaamstaal.
Het doel van het onderzoek? Niet alleen om te begrijpen hoe goed mensen emoties van honden kunnen lezen, maar ook hoe factoren zoals eerdere ervaring met honden en het type emotionele signalen ons begrip beïnvloeden.
Gezichts- versus lichaamssignalen: Welke wint?
Uit de resultaten bleek dat mensen over het algemeen beter zijn in het interpreteren van hondenemoties aan de hand van lichamelijke signalen dan aan de hand van gezichtsuitdrukkingen alleen. Deelnemers waren gemiddeld nauwkeuriger in het herkennen van blijdschap, angst, verdriet en pijn als ze het hele lichaam van de hond konden zien. Aan de andere kant werden boosheid en verbazing nauwkeuriger herkend aan de hand van gezichtsuitdrukkingen.
Een kwispelende staart in combinatie met een ontspannen houding kan bijvoorbeeld een duidelijk signaal van blijdschap zijn, terwijl een neergelaten lichaam en ingetrokken staart angst laten zien. Gezichtsuitdrukkingen, hoewel waardevol, leidden vaak tot verkeerde interpretaties. Een angstige kop werd soms aangezien voor blijdschap, wat benadrukt hoe subtiel of dubbelzinnig deze signalen kunnen zijn.
De rol van ervaring
Je zou kunnen veronderstellen dat het bezitten van een hond je een expert maakt in het decoderen van hondenemoties. Het onderzoek toonde echter aan dat ervaring een meer genuanceerde rol speelt. Terwijl langdurig hondenbezit de herkenning van sommige emoties, zoals angst en kalmte, verbeterde, had het weinig invloed op andere, zoals boosheid of frustratie. Dit suggereert dat zelfs ervaren hondeneigenaren blinde vlekken kunnen hebben als het aankomt op het begrijpen van bepaalde emoties.
Interessant is dat professionele ervaring met honden, zoals werken als trainer of dierenarts, de emotieherkenning niet significant verbeterde. Dit onderstreept het belang van de context van de situatie, zelfs bij experts.
Algemene emotie boven specifieke kenmerken
Het onderzoek toonde ook aan dat mensen beter zijn in het identificeren van de algemene emotionele staat van een hond – of zijn emotie positief, negatief of neutraal is, ook wel ‘valentie’ – dan in het vaststellen van het exacte gevoel. Deelnemers konden bijvoorbeeld over het algemeen zien of een hond verdriet of vreugde ervoer, zelfs als ze de specifieke emotie verkeerd benoemden.
Dit komt overeen met hoe mensen emoties verwerken bij andere diersoorten, waarbij ze zich richten op brede emotionele categorieën in plaats van op fijne details. Hoewel deze aanpak goed zou kunnen werken in de dagelijkse omgang, benadrukt het de grenzen van onze emotionele radar als het gaat om onze trouwe viervoeters.
Het nauwkeurig begrijpen van de emoties van een hond is cruciaal voor het bevorderen van positieve relaties tussen mens en hond en voor het welzijn van onze huisdieren. Het verkeerd interpreteren van de angst van een hond als blijdschap of bijvoorbeeld zijn frustratie als sipheid kan leiden tot problemen als veiligheidsrisico’s.
Tips voor hondenliefhebbers
Voor de gemiddelde hondeneigenaar biedt het onderzoek een waardevolle les: let op het hele lichaam van je hond, niet alleen op zijn gezicht. Subtiele veranderingen in houding, staartbewegingen en algehele houding kunnen belangrijke aanwijzingen geven over wat de hond voelt.
