Het klinkt bizar: wonden genezen met behulp van elektriciteit. Toch is dat precies wat onderzoekers is gelukt. Sterker nog, grootschalige toepassing in de praktijk is een flinke stap dichterbij gekomen.
Een oud Zweeds gezegde luidt: ‘verwaarloos nooit een vriend of een klein wondje.’ Voor de meeste mensen is een wondje natuurlijk niet zo’n probleem, het verdwijnt vanzelf weer, maar bij een groeiende groep kan zo’n wond chronisch worden. Vooral diabetespatiënten, mensen met rugletsel, problemen met de bloedsomloop en oude mensen krijgen er last van. In extreme gevallen kunnen wonden die niet helen uiteindelijk uitmonden in heftige ontstekingen en de amputatie van ledematen. Er wordt dan ook al lange tijd gezocht naar een effectieve behandeling die de genezing kan versnellen.
Electrische huidstimulatie
Zweedse en Duitse wetenschappers is het nu gelukt om in een lab wonden drie keer zo snel te laten genezen als normaal. Ze ontwikkelden kleine elektroden met daartussen een elektrisch veld, die zo de huidcellen stimuleren die aangetast zijn door diabetes, waardoor de wond bijna net zo snel dichtgroeit als bij gezonde mensen. Daarvoor gebruikten ze gekweekte huid in een petrischaaltje, waarbij in het midden een open wondje is gemaakt. Aan weerszijden zijn de biochips geplaatst, waarmee elektriciteit door de huidcellen wordt gepompt. De cellen reageren hier heel sterk op: ze gaan als het ware in het gelid staan en dezelfde kant op bewegen.
Gamechanger
“Chronische wonden zijn een enorm maatschappelijk probleem, waar veel te weinig aandacht voor is. Wij hebben een belangrijke medische ontdekking gedaan, die een gamechanger kan zijn voor diabetici, ouderen en andere kwetsbare mensen, die zwaar lijden onder wonden die maar niet willen genezen”, zegt professor Maria Asplund van de Zweedse Chalmers University.
Het idee dat elektrische stimulatie van de beschadigde huid leidt tot een snellere wondgenezing is niet nieuw. Huidcellen zijn elektrotactisch, wat betekent dat ze allemaal dezelfde kant op wijzen in een elektrisch veld en zo gezamenlijk ‘migreren’. In de praktijk zie je dat wanneer een elektrisch veld wordt geactiveerd in een petrischaal met huidcellen, de cellen niet meer willekeurig in het rond stuiteren, maar dat ze in dezelfde richting gaan bewegen. Het team heeft gebruik gemaakt van dit principe om wonden sneller te laten genezen.
Drie keer snellere wondgenezing
“Het is ons gelukt om de oude hypothese over elektrische huidstimulatie en het effect op wondgenezing in de praktijk te brengen. De wonden heelden duidelijk sneller door de toediening van stroom. Om dit proces nauwkeurig te bestuderen, hebben we een soort biochip ontwikkeld waarop we gekweekte huidcellen lieten groeien. In deze huid maakten we vervolgens kleine wondjes, waarna we de helft van de petrischaaltjes stimuleerden met elektriciteit en de andere helft niet. We zagen een enorm verschil tussen de kweekhuiden. Het elektrische veld zorgde voor een drie keer zo snelle wondgenezing”, legt Asplund uit.
Diabetes nabootsen
Wereldwijd heeft een op de elf mensen een vorm van diabetes volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). De onderzoekers richtten zich in de studie dan ook voornamelijk op deze groep patiënten. “We hebben gekeken naar wondmodellen bij diabetici en onderzochten hoe onze methode het beste resultaat kan hebben bij deze groep zieken. Toen we diabetes nabootsten in de huidcellen, zagen we dat de wonden erg traag genazen. Maar toen we het elektrische veld activeerden, vloog de snelheid van de genezing omhoog. De ‘diabeteshuidcellen’ waren in staat om de wond bijna net zo snel te dichten als de gezonde huidcellen zonder elektrische stimulatie”, aldus Asplund.
Behandeling op maat
De onderzoekers hebben onlangs een grote studiebeurs ontvangen, waardoor ze verder kunnen met hun veelbelovende onderzoek. Hopelijk kan er dan binnen afzienbare tijd een wondgenezingsproduct op de markt komen waar miljoenen mensen profijt van gaan hebben. Dit is al eerder geprobeerd, maar de resultaten waren mager. Voor een effectieve behandeling is een individuele aanpak nodig. Hier zijn Asplund en haar team druk mee bezig. “We zijn nu aan het kijken hoe verschillende huidcellen op elkaar reageren tijdens elektrische stimulatie. Dit is een volgende stap richting het behandelen van een wond in de praktijk. Ons doel is om een concept te ontwikkelen waarbij een wond eerst wordt ‘gescand’, zodat daarna een stimulatie op maat kan plaatsvinden. We zijn ervan overtuigd dat een individuele behandeling de beste manier is om slecht helende wonden te genezen.”
