Het is niets anders dan misleiding, maar het werkt: middels luidsprekers de suggestie wekken dat het zwaarbeschadigde koraal kerngezond is.
Koraal zit wereldwijd in een benarde situatie. Zo zagen we in 2016 recordbrekend veel koraal sterven in het Great Barrier Reef en maakten onderzoekers zich vreselijk zorgen over de koraalriffen in de Nederlandse Antillen. Verbleking van het koraal lijkt de boosdoener. Maar onderzoekers hebben nu een slimme methode bedacht om vissen voor de gek te houden, zodat ze toch naar aangetaste koraalriffen getrokken worden.
Lawaaierig
“Gezonde koraalriffen zijn opmerkelijk lawaaierige plaatsen,” legt onderzoeker Steve Simpson uit. “Het geknetter van garnalen en het ‘gebrom en gegrom’ van vissen vormen samen een biologisch geluidslandschap.” De geluiden worden dus voortgebracht door verschillende organismen die aan het jagen zijn, elkaar willen waarschuwen voor gevaar of elkaar het hof willen maken. Al die geluiden samen vormen een ‘soundscape’ dat soms kilometers verderop nog kan worden gehoord. Verschillende soorten vissen worden door deze geluiden aangetrokken en besluiten het rif te bewonen. Eenmaal gevestigd dragen deze vissen allemaal een steentje bij aan het rif en vervullen verschillende functies. Het betekent dat een overvloedige en diverse vispopulatie een belangrijke factor is voor het behoud van een gezond ecosysteem.
Gezond koraal herbergt algen die het koraal van voedsel én kleur voorzien. Maar wanneer koraal te maken krijgt met stress, kunnen die algen het hazenpad kiezen. Het koraal blijft dan kleurloos – oftewel verbleekt – achter en gaat in het ergste geval dood. Eén van de belangrijkste bronnen van stress waar het koraal op dit moment mee te maken heeft, is de opwarming van zeewater (dit hangt natuurlijk samen met de opwarming van de aarde). Het leidde in 2016 bijvoorbeeld tot de verbleking van een derde van het Great Barrier Reef.
Beschadigd koraal
De afgelopen jaren zijn veel koraalriffen verbleekt. En wanneer dat gebeurt, vindt er een grote transformatie plaats. “De riffen worden spookachtig stil wanneer ze aangetast zijn,” zegt Simpson. “Dat komt omdat de garnalen en vissen zijn verdwenen.” En zonder geluid, blijven ook andere vissen angstvallig weg. Maar daar hebben de onderzoekers in een nieuwe studie, gepubliceerd in het vakblad Nature Communications, iets op gevonden.
Luidsprekers
De onderzoekers reisden voor hun studie af naar het beschadigde Great Barrier Reef in Australië. Hier plaatsten ze op verschillende, akelig stille koraalriffen onderwaterluidsprekers die geluiden van een gezond koraalrif afspeelden. “We gebruiken de luidsprekers om verloren geluiden terug te halen,” zegt onderzoeksleider Tim Gordon. “Hierdoor kunnen we ook weer jonge vissen aantrekken.” En dat werpt zijn vruchten af. De onderzoekers kwamen tot de verbazingwekkende conclusie dat dankzij de luidsprekers het aantal vissen dat arriveerde – en bleef hangen – verdubbelde in vergelijking met beschadigde riffen zonder zulke luidsprekers.
Herstellen
Volgens de onderzoekers heeft de methode veel potentie. “Vissen zijn cruciaal voor het functioneren van koraalriffen als gezonde ecosystemen,” benadrukt Gordon. “Het op deze manier stimuleren van de vispopulatie kan helpen om natuurlijke herstelprocessen op gang te brengen. Op die manier kunnen we de schade die veel koraalriffen over de hele wereld hebben opgelopen, aanpakken.” Al weten de onderzoekers dat het probleem niet haastig kan worden verholpen. “Natuurlijk zal het aantrekken van vis naar een dood rif het niet gelijk tot leven wekken,” zegt onderzoeker Mark Meekan ontnuchterend. “Maar de vissen helpen het herstel door het schoon te maken en ruimte te creëren voor koralen zodat ze er opnieuw kunnen groeien.”
Het plaatsen van luidsprekers lijkt dus een veelbelovende techniek om koraalriffen nieuw leven in te blazen. “In combinatie met andere maatregelen zouden we op deze manier het herstel van ecosystemen kunnen versnellen,” concludeert onderzoeker Andy Radford. Al kunnen we het hier niet bij laten. “We moeten echter nog tal van andere bedreigingen aanpakken, waaronder klimaatverandering, overbevissing en watervervuiling om deze kwetsbare ecosystemen ook daadwerkelijk te beschermen.”
