Hoe een kruidenthee van eigen bodem de Nederlandse biodiversiteit kan helpen herstellen

Maak kennis met ptthee: een kruidenthee die het Nederlandse landschap niet alleen mooier, maar vooral leefbaarder maakt.

In de koude decemberdagen is er niets lekkerder dan een warme kop kruidenthee. Maar wat maar weinigen zich zullen realiseren, is dat de meeste kruiden in die thee uit het buitenland komen. En dat is eigenlijk heel gek, want veel van de kruiden in populaire theesoorten kunnen ook prima in Nederland worden gekweekt. Sterker nog: ons landje zou er door het verbouwen van die kruiden een stuk leefbaarder op worden. Tot die fascinerende conclusie kwamen Daan van Diepen en Matthijs Westerwoudt toen ze op een dag – op zoek naar een verdienmodel dat de aarde niet uitput, maar juist bijdraagt aan herstel – ter inspiratie bij een boer aan tafel schoven. “De boer plukte elke avond zijn kruiden in een natuurgebied dat hij ook beheert,” zo vertelt Van Diepen. “Van die kruiden maakte hij een heerlijk bakje kruidenthee dat we samen dronken. En toen ging er een lampje branden. De kruiden groeien al in Nederland, bloemen en kruiden zijn de basis voor het behoud en herstel van biodiversiteit en kruidenthee wordt een steeds populairder drankje.” Langzaam maar zeker vielen de puzzelstukjes op hun plaats en zo werd ptthee geboren: een thee gemaakt van kruiden en bloemen die in samenwerking met boeren langs akkerranden worden ingezaaid.

Matthijs Westerhoudt (links) en Daan van Diepen. Afbeelding: Anko Stoffels.

De kruiden en bloemen vormen een welkome haven voor insecten – zoals bijen en hommels – die ook in Nederland onder druk staan. “We werken zoveel mogelijk met inheemse kruiden, want die zijn het beste voor insecten,” legt Van Diepen uit. “Denk aan weegbree, paardenbloem, korenbloem, brandnetel, verschillende soorten klavers en bijvoorbeeld kamille.” De bonte mix maakt het landschap mooier, maar ook leefbaarder voor insecten. En aangezien die insecten een cruciale schakel in de voedselketen vormen – ze worden gegeten door vogels, verzorgen de bestuiving van onze gewassen – kan het positieve effect dat de aanwezigheid van bloemen en kruiden op hun welzijn heeft, uiteindelijk ook verderop in die voedselketen worden gevoeld. Zo kan ptthee van onderaf werken aan het herstel van de behoorlijk gehavende Nederlandse biodiversiteit.

Werkelijkheid
Wat begon als een goed idee, is inmiddels werkelijkheid geworden. “We zijn dit jaar met ptthee gestart en hebben op negen verschillende plekken zo’n 3 hectare ingezaaid. We hebben daarvan de eerste oogst gehaald die nu verwerkt wordt in onze thee. Dit is nog niet voldoende om op dit moment aan de vraag te voldoen, dus we kopen ook nog een deel in, zo veel mogelijk demeter (voortgebracht door biologisch-dynamische landbouw, red.) of anders biologisch gecertificeerd. We hopen in 3 jaar 100% Nederlandse kruidenthee te kunnen gaan leveren.” Om die ambitie werkelijkheid te kunnen maken, zijn Van Diepen en Westerwoudt vanzelfsprekend afhankelijk van de medewerking van boeren; zij moeten immers – weliswaar tegen een kleine vergoeding – hun akkerranden ter beschikking stellen voor het verbouwen van de kruiden en bloemen. “Het is niet lastig om boeren te enthousiasmeren voor ons project. Sterker nog, we zijn op dit moment genoodzaakt te werken we met een wachtlijst voor boeren die graag willen samenwerken. Veel boeren willen graag meer gaan werken met natuur op hun land, en ptthee is een makkelijk instapmodel om dit te doen.”

Impact
In de toekomst hopen Van Diepen en Westerwoudt natuurlijk nog veel meer boeren en consumenten enthousiast te maken voor ptthee. Maar kan een grote verzameling akkerranden en een populaire kruidenthee uiteindelijk echt het verschil gaan maken en de comeback van de talloze soorten insecten die momenteel onder druk staan, inluiden? We vroegen het Van Diepen. “De grootste impact van ons model is niet die ene strook op het boerenerf, maar dat een boer ziet wat de impact is van meer natuur op het land. Zo wil een van de melkveehouders waar wij vanaf het begin mee samenwerken volgend jaar opschalen van 2000 m2 naar 2 hectare (20.0000 m2). Hij zag dat zijn koeien – die helemaal aan het eind van het seizoen de kruiden mogen grazen, omdat ze goed zijn voor de gezondheid van de koe, waardoor de boer minder kosten heeft aan antibiotica en de kruiden het jaar erop bovendien beter op komen – de kruidenstrook erg kort hadden afgegrazen, veel korter dan de rest van het land. De boer ervaart daarnaast dat die kruiden, die hij eerst zag als onkruid, eigenlijk een grote economische waarde hebben, want wij consumenten drinken er gewoon thee van en hij heeft lagere kosten voor zijn koeien. De agrarische sector beheert uiteindelijk meer dan de helft van ons land. Bij hoe meer boeren wij een strook kunnen inzaaien en kunnen overtuigen wat de impact is van meer diversiteit op het land (vs monocultuur), hoe meer impact we gaan kunnen maken op de biodiversiteit. ”

ASN Bank Wereldprijs
Het enthousiaste idee van Van Diepen en Westerwoudt werd recent bekroond met het winnen van de ASN Bank Wereldprijs, die elk jaar wordt uitgereikt aan het beste duurzame idee van Nederland. Ptthee won de door de jury toegekende hoofdprijs van 25.000 euro en sleepte ook de publieksprijs, ter waarde van 5.000 euro in de wacht. Dat geld komt goed van pas. Maar het winnen van de ASN Bank Wereldprijs brengt ptthee nog veel meer, zo vertelt Van Diepen. “Het belangrijkste is de brede aandacht, publiciteit, geloofwaardigheid en zo een grotere bekendheid bij potentiële klanten en uiteindelijk ook boeren. Daarnaast opent het meedoen aan de prijs een groot netwerk aan expertise en mogelijke klanten voor onze thee. De thee is namelijk inmiddels al voor op kantoor te bestellen. Daarnaast kunnen we met de financiële bijdragen ons product en operatie verder professionaliseren en verbeteren. Zo kunnen we nu expertise inhuren voor het ontwikkelen van een eigen theefabriek om zo volgende jaar veel meer kruiden te kunnen verwerken, werken we aan het professionaliseren van onze verpakking en kunnen we met een theesommelier samenwerken om onze theesmaken verder te verfijnen.”

Het avontuur van ptthee is duidelijk nog maar net begonnen. Maar Van Diepen en Westerwoudt hebben een helder doel voor ogen. “Over vijf jaar hebben wij bij 20% van alle boeren in NL een kruidenstrook van ptthee staan. En van al deze boeren hopen we dat ze steeds meer gaan werken met meer (bio)diversiteit op hun land en dus bijvoorbeeld overschakelen naar kruidenrijk grasland. Deze slag kunnen we uiteindelijk maken doordat we ten eerste een groot theemerk zijn geworden en veel kantoren (en horeca) in Nederland onze thee in hun koffie- en theehoek hebben liggen. Daarnaast zien we voor de toekomst ook de mogelijkheid om bijvoorbeeld kruiden te leveren voor bijvoorbeeld cosmetica-artikelen (zeep, parfum) en als grondstoffen voor bijvoorbeeld bier.” Kortom: we gaan nog veel meer horen over ptthee. Nieuwsgierig? Kijk dan ook eens op hun website. Hier kun je de kruidenthee tevens bestellen en zo zelf ondervinden hoe lekker het verbeteren van de biodiversiteit kan zijn.

Bronmateriaal

Interview met Daan van Diepen en Matthijs Westerwoudt
Afbeelding bovenaan dit artikel: fotografierende via Pexels

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd