Stofdeeltjes die worden opgeworpen door woestijnen zoals de Saraha en de Gobi spelen een voorheen onbekende rol in de luchtvervuiling.
Niet alleen het verkeer, de fabrieken of de houtkachel in je woonkamer zijn verantwoordelijk voor de luchtvervuiling, maar ook moeder natuur zélf. Een nieuw internationaal onderzoek laat zien hoe de woestijn invloed heeft op onze lucht. De studie is gepubliceerd in het wetenschappelijke blad National Science Review.
SOA’s
Wetenschappers dachten heel lang dat oude woestijnstofdeeltjes te groot en te droog zijn om chemische reacties te veroorzaken, maar nu blijkt dat deze deeltjes fungeren als ‘chemische reactoren in de lucht’. Ze vormen namelijk secundaire organische aerosolen (SOA’s), fijn stofdeeltjes die de wereldwijd bijdragen aan luchtvervuiling. Deze fijn stofdeeltjes onstaan in de atmosfeer door chemische reacties van vluchtige organische stoffen, zoals woestijnstofdeeltjes. De vluchtige organische stoffen zijn vaak afkomstig van fabrieken, landbouw, houtstook of verkeer, maar kunnen dus ook afkomstig zijn van de Sahara.
Negatieve impact
SOA’S hebben een negatieve impact op de luchtkwaliteit, wat negatieve gezondheidseffecten met zich meebrengt. Luchtvervuiling door fijne deeltjes wordt in verband gebracht met miljoenen vroegtijdige sterfgevallen per jaar en draagt daarbovenop ook nog eens bij aan klimaatverandering.
Hoe het werkt
Het team ontdekte dat de oude stofdeeltjes afkomstig uit de woestijn reageren met salpeterzuur uit de lucht, waardoor calciumnitraat ontstaat, dat als een dunne laag op het stof terechtkomt. Calciumnitraat trekt zelfs bij heel droge lucht (zelfs bij een luchtvochtigheid van slechts 8 procent) water aan. Dit waterlaagje creëert vervolgens een micro-omgeving waarin gassen uit de lucht oplossen en chemisch reageren, wat leidt tot de vorming van SOA’s.
Deze bevindingen werden door het onderzoeksteam bevestigd door geavanceerde microscopische analyses uit te voeren met computermodellen op wereldschaal. Wat blijkt? Deze door stof veroorzaakte reacties zijn mogelijk in enkele van ‘s werelds stoffigste regio’s, zoals delen van Noord-Afrika en Oost-Azië, verantwoordelijk voor tweederde van de SOA’s in de lucht. Hierdoor wordt de luchtkwaliteit sterk beïnvloed in die regio’s.
Klimaat- en luchtkwaliteitsmodellen
Deze studie onthult dat de natuurlijke stofstormen op aarde een veel complexere en invloedrijkere rol spelen in onze luchtkwaliteit dan eerder bekend was. “Het onderstreept het belang van het opnemen van deze nieuwe chemische routes in klimaat- en luchtkwaliteitsmodellen”, zegt wetenschapper Zongbo Shi van de Universiteit van Birmingham. Inzicht in hoe en waar deze deeltjes worden gevormd, helpt bij het verbeteren van voorspellingen, het sturen van vervuilingscontroles en uiteindelijk het beschermen van de menselijke gezondheid, benadrukt het onderzoeksteam.
