Het uitstellen van de menopauze: het kan, maar willen we het ook?

Een doorbraak: dankzij een medische ingreep kunnen vrouwen hun menopauze wel twintig jaar uitstellen. Een goed idee?

Vorige week was het breeduit in het nieuws: Britse artsen hebben een methode gevonden om de menopauze van vrouwen uit te stellen. Het betekent dat vrouwen niet meer in hun vijftigste te maken krijgen met opvliegers, stemmingswisselingen of andere gezondheidsproblemen die verband houden met de menopauze, maar de kwaliteit van leven wat langer kunnen oprekken. Het werd gezien als behoorlijk controversieel, want moeten we dit wel willen?

Menopauze
Elke vrouw gaat op een gegeven moment door de menopauze. De vruchtbare eitjes van deze vrouwen zijn op en dus kunnen ze geen kinderen meer krijgen. Meestal treedt de overgang op als vrouwen de vijftig gepasseerd zijn. Deze periode kan gepaard gaan met vervelende klachten, waarvan sommige van wat serieuzere aard. Denk bijvoorbeeld aan botontkalking, hartproblemen en dementie. Maar nu hebben onderzoekers een relatief simpele methode bedacht om al die nare kwaaltjes en serieuze aandoeningen wat verder vooruit te schuiven.

Methode
Professor Christiani Amorim, één van de bedenkers van de ingreep, legt uit hoe het precies werkt. “De techniek omvat een laparoscopische procedure, waarbij een stukje van het weefsel van de eierstok wordt weggehaald,” legt ze aan Scientias.nl uit. “De operatie duurt minder dan een uur en de patiënt verlaat het ziekenhuis op dezelfde dag. Het weefsel wordt in kleine plakjes gesneden en vervolgens ingevroren en bewaard bij -196 graden Celsius. Wanneer de vrouw de eerste symptomen van de menopauze begint te vertonen, worden sommige weefselplakjes ontdooid en bijvoorbeeld onder de oksels geënt. Dit is een kleine procedure uitgevoerd met lokale anesthesie.” Door deze ingreep komt de hormoonproductie weer op gang. “Na een paar maanden begint het transplantaat te werken,” gaat Amorim verder, “en wordt de overgang gestopt.” Volgens Amorim heeft de ingreep geen bijwerkingen. Ook is het volledig omkeerbaar. “Het voordeel is dat als de vrouw het geënte weefsel niet meer wil, het gemakkelijk kan worden verwijderd,” zegt ze.

Het nut van de menopauze
De meeste dieren sterven rond de tijd dat ze niet langer vruchtbaar zijn. Maar mensen niet. Sterker nog, vrouwen kunnen nog tientallen jaren nadat ze onvruchtbaar zijn geworden, voortleven. Voor wetenschappers was dat lang een mysterie: want wat is precies het evolutionaire nut van vrouwen als ze zich niet langer kunnen voortplanten? Meerdere theorieën hebben zich sindsdien de ronde gedaan. Eén van deze theorieën is dat de menopauze een trucje van de natuur was om te voorkomen dat vrouwen op oudere leeftijd nog kinderen kunnen krijgen. Doordat ze zelf geen kinderen meer kregen, konden ze zich richten op hun kleinkinderen. Volgens een andere theorie hebben mannen door de tijd heen een voorkeur voor jongere partners gekregen en gingen ze op een gegeven moment doorgaans alleen nog de competitie met elkaar aan als deze om een jongere vrouw draaide. Daardoor nam de kans dat een oudere vrouw nog kinderen zou krijgen, flink af. De menopauze voorkomt dus niet dat deze oudere vrouwen kinderen krijgen. Het is net andersom: het feit dat oudere vrouwen geen kinderen meer kregen, leidde tot de menopauze. Ook zou het te maken kunnen hebben met de wijsheid die oudere vrouwen in hun pacht hebben. Naast mensen zijn orka’s één van de weinige soorten die ook een menopauze kennen. Vrouwelijke orka’s zetten doorgaans tussen hun twaalfde en veertigste nageslacht op de wereld, maar kunnen meer dan negentig jaar oud worden. De waarde die de wijsheid van ouderen heeft kan helpen verklaren waarom vrouwelijke orka’s, maar ook mensen, lang nadat ze gestopt zijn met voortplanten in leven blijven.

Controversieel
Door de operatie kan de menopauze dus heel wat jaren worden uitgesteld, waardoor vrouwen langer geestelijk en lichamelijk gezond blijven. “We leven 85 à 90 jaar,” zegt Amorim. “Ik vind het persoonlijk geweldig dat we onze kwaliteit van leven kunnen verbeteren met behulp van een natuurlijk alternatief, namelijk ons eigen weefsel.” Toch is niet iedereen enthousiast en konden de onderzoekers op behoorlijk wat kritiek rekenen. Het is bijvoorbeeld de vraag of we wel zoveel met moeder natuur moeten ‘knoeien’. Sommige vrouwen en artsen vinden bijvoorbeeld dat de menopauze een natuurlijk onderdeel is van ons leven en dat we dit gewoon moeten accepteren. “Sterven aan kanker en virussen is ook natuurlijk, maar toch vechten we hier wel tegen,” betoogt Amorim. Bovendien is ivf – een voortplantingstechniek bedoeld voor mensen die moeite hebben om zwanger te raken – op dit moment alom geaccepteerd, terwijl daarbij eveneens wordt ingegrepen in moeder natuur.

Kinderen krijgen
Een ander punt van de ingreep is dat vrouwen – in theorie – op veel latere leeftijd nog kinderen kunnen krijgen. Als de overgang namelijk uitgesteld wordt, blijven vrouwen langer vruchtbaar. Toch benadrukt Amorim dat dit niet het beoogde doel is. “Als het weefsel orthotopisch wordt getransplanteerd (op dezelfde plaats als waar het vandaan komt, red.) zou het kunnen,” zegt Amorim. “Maar onze strategie is om het heterotopisch (op een andere plaats dan de oorspronkelijke locatie, red.) te transplanteren om die mogelijkheid te voorkomen.” In dit geval zou de ingreep dus niet gebruikt kunnen worden om op veel latere leeftijd nog kinderen op de wereld te zetten.

Al met al brengt de studie een belangrijke discussie op gang. Aan de ene kant over de menopauze, maar aan de andere kant ook over keuzes over ons eigen lichaam. Amorim ziet dit positief in. “Het is ongelooflijk om te zien dat praten over de menopauze nog steeds een groot taboe is,” zegt ze. “Nu komt hier een gezonde discussie over op gang. En dat vind ik zeer positief.”

Bronmateriaal

Interview met Christiani Amorim

Afbeelding bovenaan dit artikel: marionbrun / Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd