Het duimendraaien is begonnen. Want terwijl de ruimtetelescoop door het uitgestrekte heelal vliegt, moeten duizenden onderdelen correct en in de goede volgorde worden uitgeklapt.
Afgelopen zaterdag, op eerste kerstdag, was het dan zo ver: de lancering van de langverwachte James Webb-telescoop. En met succes. Want ondanks de vele tegenslagen die de telescoop de afgelopen jaren te verduren heeft gekregen, verliep de lancering op rolletjes. Nu is het duimendraaien begonnen. Want de komende periode is een ongelofelijk spannende, waarin duizenden onderdelen correct, in de goede volgorde, uitgeklapt moeten worden.
Onderdelen
De James Webb-telescoop bestaat uit talloze onderdelen. Bij de lancering zaten al die onderdelen netjes in elkaar gevouwen. Maar terwijl de telescoop op zijn eindbestemming afstevent, zullen steeds meer elementen uitgeklapt worden. Dat is zeker geen gelopen race. Volgens NASA kan het na lancering nog op zo’n 300 punten zodanig misgaan, dat de telescoop niet optimaal kan functioneren.
In volle gang
Op dit moment is het ontvouwen van de machtige ruimtetelescoop – en dus het duimendraaien – in volle gang. Zo’n dertig minuten na de lancering werden de zonnepanelen al uitgevouwen. Deze zijn nu volledig ingezet en werken naar behoren. Gisteren volgden de antennes. Met de antennes zal de ruimtetelescoop in staat zijn om tweemaal daags tenminste 28,6 gigabyte aan wetenschappelijke gegevens naar de aarde te verzenden. Daarnaast zijn ook de temperatuursensoren op de telescoop geactiveerd, waarmee technici de thermische systemen van de telescoop in de gaten kunnen houden.
Zonneschild
De komende periode zullen er steeds meer onderdelen volgen. Met name het uitklappen van het immense zonneschild, dat ongeveer net zo lang is als een tennisveld, gaat spannend worden. Het zonneschild is namelijk van cruciaal belang voor het functioneren van de telescoop. Dit schild wordt als een soort paraplu om de spiegels en instrumenten van de telescoop gevouwen en beschermt onder meer de zeer gevoelige infrarood-instrumenten – die heel koud moeten blijven om te functioneren – tegen de warmte van de zon. De eerste stappen voor het uitklappen van het zonneschild zullen vandaag worden gezet.
Spiegels
Een ander zenuwslopend moment zal het uitvouwen van de spiegels zijn. De James Webb is uitgerust met zowel een hoofdspiegel (die uit achttien afzonderlijke spiegels bestaat die zich samen als één grote spiegel moeten gedragen) en een secundaire spiegel. Op dag tien van de missie zal de secundaire spiegel in gereedheid worden gebracht. Deze spiegel is één van de belangrijkste onderdelen op de telescoop en essentieel voor het succes van de missie. En dus mag er tijdens het uitklappen niets misgaan. De spiegel bevindt zich op drie stangen die vanaf de hoofdspiegel naar de secundaire spiegel lopen. Deze kleinere, ronde spiegel speelt vervolgens een hele belangrijke rol bij het verzamelen van het licht van de hoofdspiegel. Het idee is dat de hoofdspiegel het zwakke licht van onder meer de eerste en meest afgelegen sterrenstelsels verzamelt. De secundaire spiegel reflecteert vervolgens het door de hoofdspiegel verzamelde licht in de wetenschappelijke instrumenten aan boord van James Webb. Het is belangrijk dat de spiegels goed worden geïnstalleerd, want een afwijking van meer dan 38 nanometer – één duizendste van de dikte van het haar van een mens – kan al problemen op leveren. Het uitvouwen van de hoofdspiegel begint op dag twaalf.
Bekijk in deze video wanneer alle specifieke onderdelen uitgevouwen zullen worden.
In totaal zal James Webb er 29 dagen over doen om al zijn onderdelen in gereedheid te brengen. En dat terwijl de telescoop ook nog eens in rap tempo op zijn eindbestemming afstevent: een plek op een slordige 1,6 miljoen kilometer van de aarde. Het belooft dan ook een zenuwslopende periode te worden, waarin er nog van alles mis kan gaan. Maar als de telescoop erin slaagt zijn reis succesvol te voltooien, sluit hij daarmee formeel de moeilijkste en meest complexe implementatiereeks af die ooit in de ruimte is uitgevoerd.
