Een goed boek kan uw leven op z’n kop zetten. En het laat ook uw brein niet onberoerd, zo blijkt nu uit een nieuw onderzoek. Het lezen van een sterk boek verandert het brein en die effecten blijven zeker enkele dagen in het brein zichtbaar.
Onderzoekers van Emory University trekken die conclusie op basis van een experiment. Voor hun studie gebruikten ze het boek ‘Pompeii’ van de hand van Robert Harris. Het boek gaat over een man die net buiten Pompeii is als hij ontdekt dat er vreemde dingen in de vulkaan gebeuren. Hij haast zich vervolgens terug naar Pompeii om zijn geliefde te redden. Ondertussen wordt de vulkaan steeds onrustiger en is niemand in Pompeii zich bewust van het naderende onheil. De grote vraag: zal de man zijn geliefde op tijd bereiken?
Het experiment
Het experiment duurde negentien dagen. De eerste vijf dagen kwamen de proefpersonen elke morgen naar de onderzoekers toe om een hersenscan te laten maken terwijl ze rustten. In de negen dagen die volgden, kregen de proefpersonen elke dag dertig bladzijden uit het boek ‘Pompeii’ te lezen. Ze kregen de opdracht de pagina’s ‘s avonds te lezen en de volgende ochtend opnieuw (terwijl ze niets deden, oftewel rustten) een hersenscan te laten maken. ‘s Ochtends ondergingen de proefpersonen een quiz (om na te gaan of ze het echt gelezen hadden) en daarna de hersenscan. Nadat de proefpersonen negen dagen op rij dertig pagina’s gelezen hadden, kwamen ze nog vijf dagen op rij langs om opnieuw een hersenscan te laten maken terwijl ze rustten.
Temporale kwab
Er bleken grote verschillen te zijn tussen de hersenscans die vóór het lezen van de roman gemaakt werden en de hersenscans die in de ochtenden nadat de proefpersonen de roman gelezen hadden, werden gemaakt. Zo bleken er in de ochtenden nadat de proefpersonen hadden gelezen verhoogde verbindingen te zijn in het linkerdeel van de temporale kwab. Dit deel van het brein wordt geassocieerd met ontvankelijkheid voor taal. “Hoewel de proefpersonen de roman niet aan het lezen waren terwijl ze in de scanner lagen, behielden ze die verhoogde connectiviteit,” vertelt onderzoeker Gregory Berns. “We noemen dat ‘schaduwactiviteit’.”
Denken aan actie
Ook bleek er een verhoogde connectiviteit te zijn in de centrale groeve in de grote hersenen. Wanneer we denken aan een fysieke actie (bijvoorbeeld: lopen) worden in ons brein al neuronen actief die geassocieerd worden met de fysieke actie. En dat is mede te danken aan de hersenschors. De veranderingen die de onderzoekers ontdekt hebben, suggereren dat we echt in de schoenen van de personages in een boek stappen. “We weten al dat goede verhalen ons figuurlijk in iemand anders schoenen kunnen plaatsen. Nu zien we dat er ook op biologisch gebied iets gebeurt.”
De veranderingen in het brein blijven overigens vrij lang hangen. Ook in de vijf dagen nadat de proefpersonen het boek uit hadden gelezen, bleef de verhoogde connectiviteit een feit. Onduidelijk is nog of die effecten nóg langer blijven hangen. “Maar het feit dat we ze na het lezen van een willekeurige roman nog enkele dagen detecteerden, suggereert dat je favoriete romans zeker een groter en langer durend effect op de biologie van je brein kunnen hebben.”