Het leer van de toekomst wordt gemaakt van… schimmels

Zowel met het oog op duurzaamheid en de portemonnee lijkt ‘schimmelleer’ de beste optie.

Het ziet eruit en voelt als normaal leer, maar het is het niet. Sterker nog, het is een stuk milieuvriendelijker én goedkoper. Onderzoekers presenteren in een nieuwe studie leer dat niet gemaakt is van koeienhuiden, maar van… schimmels. Een veelbelovend materiaal, met veel voordelen, zo betogen de onderzoekers.

Koeienhuiden
Het meeste leer vandaag de dag wordt gemaakt van koeienhuiden. Leer is in die zin een bijproduct van de vleesproductie, waarbij steeds vaker zowel de veehouderij als het productieproces ethisch twijfelachtig en milieuonvriendelijk wordt beschouwd. De veehouderij genereert namelijk flink wat broeikasgassen en draagt op die manier bij aan de opwarming van de aarde. Bovendien moeten er kostbare bossen voor wijken. Daarnaast worden er vaak tijdens het productieproces van leer – ook wel looien genoemd – gevaarlijke chemicaliën gebruikt die slecht zijn voor het milieu.

Alternatief
Gelukkig bestaan er alternatieven. Maar helaas zijn die niet altijd beter. Denk bijvoorbeeld aan leer gemaakt van plastic, ook wel ‘veganistisch leer’ genoemd omdat er geen dierenhuiden in verwerkt worden. Dit synthetische leer wordt echter gemaakt met de polymeren polyurethaan (PU) of polyvinylchloride (PVC), die, net als de meeste andere kunststoffen, zijn gemaakt van fossiele brandstoffen en bovendien niet biologisch afbreekbaar zijn. “We denken misschien dat synthetisch leer beter is voor het milieu,” zegt onderzoeker Alexander Bismarck. “Maar dit leer is eveneens verre van duurzaam.”

Schimmels
De onderzoekers besloten op zoek te gaan naar een beter alternatief. En daarbij stuiten ze op leer gemaakt van schimmels. Denk aan schimmelsoorten zoals de alom bekende champignon en de roodporiehoutzwam. Dit ‘schimmelleer’ ziet eruit en voelt als normaal leer, maar is veel milieuvriendelijker én goedkoper dan dierlijke en plastic versies. Maar dat zijn volgens de onderzoekers nog niet eens de enige voordelen. Tijdens de productie van op schimmels gebaseerd leer hoeven er veel minder gevaarlijke chemicaliën aan te pas te komen. Bovendien worden er veel minder broeikasgassen geproduceerd en is schimmelleer volledig biologisch afbreekbaar. “Leer gemaakt van schimmels brengt dus geen van de bovengenoemde problemen met zich mee,” benadrukt Bismarck. “Zowel met het oog op duurzaamheid en de portemonnee zou schimmelleer één van de beste leervervangers kunnen worden.”

Verschillende producten gemaakt van schimmelleer. Afbeelding: uit artikel

Het productieproces van schimmelleer is niet eens zo ingewikkeld. Het leerachtige materiaal kan namelijk gemaakt worden van bijvoorbeeld zaagsel, dat een goedkoop bijproduct is van de land- en bosbouw. Hierop kan vervolgens mycelium groeien; langwerpige schimmeldraden die uiteindelijk een vel vormen. Binnen slechts een paar weken kan het tot stand gekomen ‘schimmeldoek’ worden geoogst en behandeld. Het uiteindelijke eindproduct is een materiaal dat vergelijkbaar is met dierlijk leer, maar dan voornamelijk gemaakt van biologisch afbreekbare biopolymeer zoals chitine en glucaan. De grootste uitdaging in dit proces is waarschijnlijk het maken van de myceliumvellen, die van goede kwaliteit moeten zijn. Zo is het natuurlijk het mooist als de schimmels gelijkmatig groeien en overal dezelfde dikte en kleur hebben.

Consumenten
De onderzoekers onderstrepen dat dit schimmelleer in het bijzonder van belang kan zijn voor de milieubewuste consument en bedrijven. Al zijn er steeds meer mensen die op zoek zijn naar biologische alternatieven. “De markt voor hernieuwbare, bio-afgeleide kleding groeit gestaag,” zegt onderzoeker Mitchel Jones. “En schimmelleer is een veelbelovende, nieuwe koploper in de zoektocht naar duurzame en ethische kleding.”

Kleding van restjes thee
Niet alleen leer gemaakt van schimmels behoort tegenwoordig tot de mogelijkheden. Een paar jaar geleden presenteerden Amerikaanse onderzoekers een leerachtig materiaal gemaakt van restjes thee. Het bijzondere goedje is een mix van plantaardig materiaal afkomstig van komboecha thee, azijn en suiker. Door hier bacteriën en gist aan toe te voegen, groeit deze substantie uit tot een leerachtig materiaal. Nadat het geoogst en gedroogd is, kan het worden gebruikt om kleren, schoenen of handtassen van te maken.

Op dit moment bestaan er al bedrijven die producten gemaakt van schimmels op de markt brengen. En de ontwikkelingen op dit gebied gaan hard. “We zien op dit moment een aanzienlijke vooruitgang in op schimmels gebaseerde leersoorten,” zegt Bismarck. “Bovendien zijn er steeds meer bedrijven die ze produceren. Het suggereert dat dit nieuwe materiaal een grote rol zal spelen in de toekomst waarin ethische en ecologisch verantwoorde stoffen steeds belangrijker worden.”

Bronmateriaal

"Fungus leather substitute could be eco-friendlier than animal and plastic kinds" - Imperial College London

Afbeelding bovenaan dit artikel: Bolt Threads (USA)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd