AI heeft de laatste jaren een enorme vlucht genomen. Waar wij gewone stervelingen nog worstelen met de toepassing ervan, zijn er wetenschappers die al bezig zijn met de opkomst van een super-AI. En daarbij een stap verder denken: het zou de oorzaak zijn dat we nog nooit buitenaards leven hebben gezien.
Een kunstmatige superintelligentie (ASI) is niet alleen slimmer dan de mens maar is ook niet langer gebonden aan de leersnelheid van mensen. Het is een alles overtreffende superkracht, die zowel een geweldige mijlpaal als onze ondergang kan betekenen. Het zou de ‘grote filter’ van het universum zijn, schrijft de Schotse astronoom Michael Garrett, een horde die zo lastig te nemen is dat hij de meeste levensvormen ervan weerhoudt zich te ontwikkelen tot ruimtereizigers.
Antwoord op de Fermi-paradox
Het zou kunnen verklaren waarom onze zoektocht naar buitenaardse intelligentie nog niets heeft opgeleverd. Een oplossing voor de Fermi-paradox dus: waarom hebben we in een universum dat zo oud en groot is dat er miljarden potentieel bewoonbare planeten zouden kunnen zijn, nog nooit een teken van een buitenaardse beschaving gevonden? Dat zou dus komen doordat er onoverkomelijke evolutionaire obstakels zijn, zoals de stap naar een super-AI, waardoor het beschavingen niet lukt om echt ver de ruimte in te reizen.
“Ik denk dat de opkomst van ASI (artificial superintelligence) zo’n filter zou kunnen zijn. De snelle vooruitgang van AI, mogelijk leidend tot ASI, zou kunnen leiden tot een cruciale fase in de ontwikkeling van een beschaving – de overgang van een één-planeet-soort naar een multiplanetaire soort”, legt Garrett uit. “Daarbij zouden veel beschavingen kunnen instorten, omdat AI veel sneller vooruitgaat dan ons vermogen om het te beheersen of op duurzame wijze ons zonnestelsel te verkennen en te bevolken.”
Angst voor oorlog
De grote kracht – en het probleem – van AI en vooral super-AI – is het zelflerende vermogen. Kunstmatige intelligentie weet op enorm hoge snelheid zijn eigen capaciteiten te verbeteren. Daarbij kan er van alles misgaan en dat kan leiden tot de ondergang van een beschaving nog voordat die ooit de kans krijgt om andere planeten te vinden. Landen gaan bijvoorbeeld steeds meer vertrouwen op AI en uiteindelijk ook macht overdragen aan autonome AI-systemen die met elkaar de strijd aangaan en wapens inzetten om zo dood en verderf te zaaien. Dit kan in potentie tot de vernietiging van een beschaving leiden, inclusief de super-AI.
En die ondergang kan ook al snel komen, denkt de Schotse astronoom. “In dit scenario schat ik dat de typische levensduur van een technologische beschaving minder dan honderd jaar is. Dat is ongeveer de periode tussen het moment waarop we in staat waren signalen uit de ruimte op te vangen en uit te zenden (1960), en de geschatte opkomst van ASI (2040) op aarde.”
Beter monitoren van AI
Dat is natuurlijk enorm kort op de kosmische schaal van miljarden jaren. Voer je deze raming in de vergelijking van Drake in, die het aantal actieve, communicatieve buitenaardse beschavingen in de Melkweg probeert te schatten, dan zou er op elk bepaald moment maar een handjevol intelligente beschavingen bestaan. Bovendien zijn ze technologisch dan vermoedelijk net als wij niet zo ver dat ze ons kunnen vinden.
De studie wil vooral waarschuwen om de ontwikkeling van AI en ook militaire AI-systemen, beter te monitoren en in de hand te houden. Daarbij moeten we niet alleen kwaadaardig gebruik van AI voorkomen, maar ook zorgen dat de evolutie van kunstmatige intelligentie aansluit bij het voortbestaan van onze soort op de lange termijn.
Cruciaal punt voor de mensheid
Nu al is er bewijs dat mensen vrijwillig aanzienlijke macht overdragen aan steeds slimmere AI, omdat ze simpelweg veel taken sneller en effectiever uitvoeren zonder tussenkomst van mensen. Regeringen zijn daarom terughoudend met reguleren: ze willen de voordelen ook zoveel mogelijk benutten. Maar we moeten oppassen dat AI-systemen geen keten van escalerende, destructieve gebeurtenissen in gang zetten, aldus de onderzoeker.
“De mensheid bevindt zich op een cruciaal punt in zijn technologische ontwikkeling. Onze acties nu kunnen bepalen of we een blijvende interstellaire beschaving worden of bezwijken onder de uitdagingen die AI aan ons stelt.”
