Het heeft waarschijnlijk tot talloze hittegerelateerde ziekte- en zelfs sterfgevallen geleid.
Nieuwe gegevens van NASA bevestigen wat miljarden mensen over de hele wereld letterlijk voelden: afgelopen juli was de warmste maand ooit gemeten. En de boosdoener is zonder twijfel klimaatverandering. “De wetenschap is duidelijk,” zegt NASA-baas Bill Nelson. “We moeten nu handelen om onze gemeenschappen en planeet te beschermen. Het is de enige die we hebben.”
De cijfers
Over het algemeen lag de temperatuur in juli zo’n 0,24 graden Celsius hoger dan in elke andere gemeten julimaand. Daarnaast was het zo’n 1,18 graden Celsius warmer dan gemiddeld tussen 1951 en 1980 in juli het geval was. Delen van Zuid-Amerika, Noord-Afrika, Noord-Amerika en het Antarctisch Schiereiland werden met name geteisterd door uitzonderlijke hitte en ervoeren temperaturen die zo’n vier graden Celsius boven het gemiddelde lagen.
Warmste maand ooit gemeten
De bevindingen zijn zorgelijk. “Deze juli was niet alleen warmer dan voorgaande julimaanden, het was de warmste maand sinds de metingen (in 1880) begonnen,” zegt Gavin Schmidt, directeur van de GISS, NASA’s toonaangevende centrum voor klimaatmodellering en onderzoek naar klimaatverandering. “De wetenschap is duidelijk: dit is niet normaal. Alarmerende opwarming over de hele wereld wordt veroorzaakt door door de mens veroorzaakte uitstoot van broeikasgassen. En die stijging van de gemiddelde temperatuur voedt gevaarlijke, extreme hitte die mensen wereldwijd ervaren.”
De GISS houdt langdurig temperatuurveranderingen gedurende vele decennia en eeuwen bij. Wanneer het centrum het heeft over ‘normaal’, bedoelen ze de temperatuur die over een tijdspanne van tientallen jaren of meer (meestal dertig) gemiddeld is gemeten. Op deze manier ontstaat er een vaste basisgrens. Wanneer de temperatuur ernstig van deze basisgrens afwijkt, spreken ze over ‘abnormaal’.
De extreme hitte van deze zomer leidde ertoe dat tientallen miljoenen mensen hittewaarschuwingen kregen. Bovendien vrezen de onderzoekers voor zeker honderden hittegerelateerde ziekte- en sterfgevallen.
Klimaatverandering
Dat afgelopen juli heter was dan welke andere maand in de geschiedenis van de metingen dan ook, is volgens de onderzoekers het onmiskenbare gevolg van klimaatverandering. Door de voortdurende uitstoot van broeikasgassen stijgt de temperatuur op aarde al decennialang. En op dit moment lijkt het erop dat die opwarming versnelt. De recordbrekende julimaand is daarvan wederom het bewijs. Uit de NASA-gegevens blijkt bovendien dat de vijf warmste julimaanden sinds 1880 allemaal in de afgelopen vijf jaar hebben plaatsgevonden.
Vorige zomer
Het nieuws volgt kort op een eerder uitgebrachte studie, waarin onderzoekers berekenden dat er vorig jaar zomer maar liefst 61.000 Europeanen door hitte stierven. Met name Europa ervaart een snelle opwarming in vergelijking met andere continenten. Zo is Europa zelfs het snelst opwarmende continent op aarde. Prognoses suggereren dat de temperaturen onverstoorbaar blijven stijgen. En de gevolgen daarvan voor de gezondheid zullen daarom ook blijven toenemen. Zonder de juiste maatregelen kan het aantal vroegtijdige sterfgevallen als gevolg van extreme zomerse hitte daarom in 2030 zijn opgelopen tot meer dan 68.000. In 2040 kan het aantal doden zijn toegenomen tot 94.000 en in 2050 mogelijk zelfs tot 120.000.
Toekomst
Kortom, de toekomst ziet er weinig rooskleurig uit. Onderzoekers houden de temperaturen op aarde dan ook nauwgezet in de gaten. “Klimaatverandering heeft invloed op mensen en ecosystemen over de hele wereld,” zegt Katherine Calvin, NASA’s hoofdwetenschapper en senior klimaatadviseur. “Ons bureau observeert klimaatverandering en de gevolgen en oorzaken ervan (zoals de uitstoot van broeikasgassen). En we zijn toegewijd om deze informatie te verstrekken om mensen te helpen bij het plannen van hun toekomst.”
Metingen
NASA verzamelt temperatuurgegevens met behulp van tienduizenden meteorologische stations, die over de hele wereld staan opgesteld. Ook meten ze de oppervlaktetemperatuur van de zee door middel van instrumenten waar verschillende schepen en boeien mee zijn uitgerust. Vervolgens worden deze onbewerkte gegevens geanalyseerd, waarbij er rekening gehouden wordt met de precieze locatie van de meetstations en het zogenoemde ‘hitte-eilandeffect’ (wat inhoudt dat de temperaturen in de stad een stuk hoger liggen dan in het omliggende landelijke gebied) die berekeningen kunnen vertekenen.
De onderzoekers schrijven dat de recordwarmte die in juli is gemeten, mede mogelijk gemaakt is door hoge zeewatertemperaturen, die weer het gevolg zijn van de El Niño die sinds afgelopen mei acte de présence geeft. Hoewel bekend is dat dit natuurverschijnsel bijdraagt aan hogere temperaturen, duurt het vaak wel even voordat die temperatuurstijging daadwerkelijk wordt gevoeld. Doorgaans is El Niño niet meteen in de zomer op het noordelijk halfrond voelbaar. NASA verwacht dat het ergste nog moet komen, waarschijnlijk in februari, maart en april van 2024.
