Het is nu officieel: ijsberg A68 is niet meer

Maar onderzoekers hebben de impact van de enorme ijsberg op Zuid-Georgië op het nippertje nog weten vastleggen.

De befaamde ijsberg A68 is officieel verleden tijd. Dat laten wetenschappers weten die half februari nog halsoverkop naar Zuid-Georgië vaarden om A68 met eigen ogen te bestuderen. De ijsberg is opgebroken in stukjes die nu te klein zijn geworden om goed te kunnen volgen. En dus is het einde van A68 gekomen.

Meer over A68
A68 brak op 12 juli 2017 van de Larsen C-ijsplaat af en koos het ruime sop. De ijsberg was toen qua omvang vergelijkbaar met de provincie Gelderland en ging de boeken in als de grootste ijsberg die we ooit hebben gezien. Gehinderd door zee-ijs bleef de ijsberg eerst bijna twee jaar – vrijwel intact – bij Larsen C rondhangen. Het was volgens onderzoekers te wijten aan het feit dat de omringende Weddellzee bedekt is met zee-ijs dat de ijsberg min of meer op zijn plek hield. Begin 2019 ging A68 dan toch op reis en werd meegevoerd door de oceaanstroom die bekend staat als de Weddell Gyre. Gedragen door de zeestroming werd de ijsberg meegevoerd en reisde duizenden kilometers.
De reis van ijsberg A68 sinds 2017. Afbeelding: Laura Gerrish, MAGIC

Hoewel de ijsberg al enige tijd op de oceaan ronddobberde, begonnen wetenschappers zich eind december 2020 zorgen te maken. Het leek er namelijk op dat A68 op ramkoers met het sub-Antarctische eiland Zuid-Georgië lag. De wetenschappers waren bang dat de ijsberg vast zou kunnen lopen in de ondiepe wateren voor de kust van het eiland. En op die manier zou A68 grote schade aan kunnen richten en de daar levende pinguïns en zeehonden. De ijsberg zou bijvoorbeeld het pad van pinguïns en zeehonden kunnen blokkeren die voedsel voor hun jongen gaan vangen. En als de ijsberg langzaam wegsmelt, zou er zoet water in de omringende oceaan sijpelen en het zeewater koelen. Dit heeft verstrekkende gevolgen. De wateren rond Zuid-Georgië worden namelijk gezien als één van de biologisch meest rijke plekken op aarde. Het gebied herbergt meer mariene soorten dan de Galapagos en is één van de grootste beschermde mariene gebieden ter wereld.

Expeditie
Om de precieze gevolgen van de aanwezigheid van de ijsberg in het gebied in kaart te brengen, besloten de onderzoekers een expeditie op touw te zetten. Tijdens deze expeditie werden er onder andere 1,5 meter lange onderwaterrobots ingezet om de temperatuur, het zoutgehalte en het het chlorofyl (wat de concentratie van fytoplankton weergeeft) te meten.

Twee onderwaterrobots die werden ingezet om A68 te bestuderen. Afbeelding: NOC

Gelukkig kwamen de onderzoekers al gauw tot de ontdekking dat een extreem sterke stroming rond Zuid-Georgië uiteindelijk een catastrofale kustbotsing voorkwam. En dus konden ze met een gerust hart data verzamelen. “Het experiment bood ons een unieke kans om de impact van een smeltende en fragmenterende ijsberg op de fysieke eigenschappen en het ecosysteem van de Zuidelijke Oceaan rond Zuid-Georgië te begrijpen,” zegt onderzoeker Alexander Brearley. “De goed uitgeruste onderwaterrobots hebben ons in staat gesteld om heel dicht bij de ijsbergen in de beurt te komen. Hierdoor hebben we nieuwe inzichten gekregen in hoe het smeltwater van ijsbergen zowel de oceaancirculatie als het ecosysteem beïnvloedt.”

Het einde
De onderzoekers waren er nog nét op tijd bij. De ijsberg was al in meerdere stukken gebroken toen ze bij A68 arriveerden. Het zag er daarom naar uit dat het niet lang meer zou duren voordat de ijsberg volledig weggesmolten zou zijn. En nu A68 in talloze kleine stukjes is gebroken, is officieel het einde van A68 gekomen. De gigantische ijsberg die bijna 6000 vierkante kilometer groot was en de boeken in ging als de grootste ijsberg die we ooit hadden gezien, is niet meer. Gelukkig hebben de onderzoekers de belangrijkste data nog bij elkaar kunnen sprokkelen. “We hadden een korte tijdspanne om de missie te voltooien,” zegt oceanograaf Povl Abrahamsen. “Maar we zijn erg tevreden met de gegevens die we nog hebben weten te verzamelen.”

De komende tijd zullen de onderzoekers de verzamelde gegevens analyseren. En dan zullen we ook weten hoe het natuurlijke evenwicht van het ecosysteem van Zuid-Georgië door het spoor van smeltwater en voedingsstoffen die in het kielzog van de ijsberg zijn achtergelaten, is beïnvloed.

Meer weten…

…over het reilen en zeilen van ijsberg A68? Lees ook dit eerder verschenen achtergrondartikel.

Bronmateriaal

"End of giant iceberg A-68" - British Antarctic Survey

Afbeelding bovenaan dit artikel: gebaseerd op data van Copernicus Sentinel (2020), verwerkt door ESA, CC BY-SA 3.0 IGO

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd