De kaart – die suggereerde dat de Vikingen vóór Columbus al een bezoek aan de Nieuwe Wereld brachten – blijkt niet uit de vijftiende, maar uit de twintigste eeuw te stammen en is een bewuste vervalsing.
Dat stellen onderzoekers van de universiteit van Yale, waar de kaart ligt opgeslagen. “De Vinland-kaart is nep,” aldus onderzoeker Raymond Clemens. “Er is geen gerede twijfel hier.”
De ontdekking
De kaart in kwestie werd in 1965 wereldnieuws toen onderzoekers van de universiteit van Yale het bestaan ervan wereldkundig maakten. De landkaart – die ontdekkingen van Vikingen in Groenland en Vinland (een deel van Noord-Amerika) toont – zou uit de vijftiende eeuw stammen. De kaart zou daarmee de oudste afbeelding van de Nieuwe Wereld vertonen én bewijzen dat de Vikingen deze Nieuwe Wereld eerder bereikten dan Christoffel Columbus.
Twijfels
Een geweldige vondst. Als de kaart echt was, tenminste. En daar werd eigenlijk direct nadat deze in 1965 aan de wereld werd gepresenteerd, al aan getwijfeld. De twijfel werd jaren later verder aangewakkerd toen onderzoekers aantoonden dat op meerdere plaatsen op de landkaart moderne inkten gebruikt waren.
Nieuw onderzoek
En nu hebben onderzoekers zich nog eens over de landkaart gebogen. Ze bestudeerden dit keer de samenstelling van alle inkt op de landkaart. Ook maakten ze daarbij gebruik van technologieën die er tot voor kort nog niet waren. Het leidt ze tot een niet te misverstane conclusie. De Vinland-kaart is nep.
Inkt
De onderzoekers trekken die conclusie onder meer op basis van het feit dat zowel de tekst als de tekeningen zijn aangebracht met inkt waarin titanium is verwerkt. Dergelijke inkten kwamen pas rond de jaren twintig van de vorige eeuw op de markt. Het betekent dat de vervalsing ergens na 1920 het levenslicht moet hebben gezien.
Bewuste vervalsing
Het onderzoek wijst er bovendien sterk op dat het om een bewuste vervalsing gaat en iemand er dus echt op uit is geweest om anderen te beduvelen. De onderzoekers trekken die conclusie op basis van een Latijnse inscriptie die op de achterzijde van de landkaart te vinden is. Het lijkt te gaan om een notitie van de boekbinder, bedoeld om de samenstelling van de Speculum Historiale in goede banen te leiden. De Speculum Historiale is een authentiek middeleeuws geschrift en aangenomen wordt dat de vervalser perkament uit dit boek heeft gehaald om daar vervolgens zijn landkaart op uit te tekenen. Maar wat de onderzoekers nu onomstotelijk aantonen, is dat de vervalser ook die notitie van de boekbinder met moderne inkt heeft overgetrokken, zodat het lijkt alsof ook de kaart – die dus met dezelfde inkt is vervaardigd – uit de Speculum Historiale afkomstig is. “De aangepaste inscriptie lijkt zeker een poging te zijn om mensen te laten geloven dat de kaart in dezelfde tijd gemaakt is als de Speculum Historiale,” aldus Clemens. “Het is sterk bewijs dat dit een vervalsing is en geen onschuldige creatie van een derde partij die vervolgens door iemand anders is opgepikt.” Onduidelijk blijft echter wie er achter de vervalsing zit.
Clemens is blij dat nu onomstotelijk is vastgesteld dat de Vinland-kaart nep is. “We willen niet dat dit een controverse blijft. Er zijn zoveel leuke en fascinerende dingen die we kunnen bestuderen en die ons daadwerkelijk meer kunnen vertellen over ontdekkingsreizen in de middeleeuwen.” Wel houdt de Vinland-kaart een plekje in de bibliotheek van de universiteit van Yale. “De kaart is een historisch object geworden,” vindt Clemens. “Het is een geweldig voorbeeld van een vervalsing met internationale impact.”
