Het is een raadsel waarom mensen zó lang leven. Onderzoekers denken nu dat de zorg van de moeder er iets mee te maken heeft

De meeste mensen vinden het leven nog steeds veel te kort, maar eigenlijk mogen we niet klagen. We leven veel langer dan je zou verwachten gezien onze grootte. Hoe dat kan, is een mysterie. Onderzoekers denken nu dat het iets te maken heeft met de relatie tussen moeder en kind.

“Het is een van de echt grote mysteries over mensen, het feit dat we superlang leven vergeleken met veel andere zoogdieren”, begint neurobioloog Matthew Zipple van Cornell University. “Wij denken dat een deel van de verklaring voor onze hoge levensverwachting ligt in een fundamenteel aspect van ons leven: de relatie tussen een moeder en haar kind.”

Langer, trager leven
Uit modellen blijkt namelijk consistent dat als de overleving van de jongen afhangt van de langere aanwezigheid van de moeder een diersoort langer leeft en in een trager tempo. Dit gaat niet alleen om hoe oud een dier wordt, maar ook om hoe vaak het nageslacht produceert.

“Naar mate de link sterker wordt tussen de aanwezigheid van de moeder en de overleving van het nageslacht, zien we dat dieren langer leven en minder nageslacht produceren. Dat is hetzelfde patroon als bij mensen”, legt Zipple uit. “En wat het mooie is van dit model: het geldt voor alle zoogdieren, omdat we weten dat dit verband ook bestaat bij andere soorten dan primaten, zoals hyena’s, walvissen en olifanten.”

Ook in de natuur aangetoond
De onderzoeker en zijn collega’s baseren hun bevindingen op een universeel wiskundig model, maar er is meer. Twee extra modellen omvatten ook data die in het veld zijn verzameld door ecologen die in de natuur zien dat de langdurige zorg van de moeder impact heeft op de levensverwachting van een soort. Zipple wil deze modellen nu verder testen, zodat het mogelijk is om te voorspellen in welke mate de zorg van de moeder en de overleving van haar jongen invloed hebben op de evolutie van de levensverwachting van een soort. “We hopen dat we met een schatting kunnen komen van de mate waarin de zorg van de moeder de evolutie heeft gevormd”, aldus Zipple.

De Grootmoederhypothese
Het werk bouwt voort op de bekende Moeder- en Grootmoederhypothese, die gebaseerd is op observaties van menselijke populaties in de 18de en 19de eeuw, waaruit blijkt dat kinderen meer kans hebben om te overleven als hun moeders en grootmoeders in hun leven zijn. Deze theorie was tot nu toe vooral een verklaring voor de rol van vrouwen na de menopauze. Evolutionair gezien blijven ze nuttig, omdat kinderen betere overlevingskansen hebben als hun oma’s zich ook bezighouden met de zorg voor het nageslacht.

Maar de modellen van Zipple zijn zowel breder als specifieker en gebaseerd op resultaten van zijn studies bij moederbavianen en hun jongen – hij bracht zes maanden bij hen door – over hoe het gaat met de jongen als een moeder overlijdt voor ze seksueel volwassen zijn. Dat blijkt negatieve effecten te hebben op de korte en lange termijn voor het nageslacht én hun kinderen.

De kracht van de moeder
“We wilden de Moeder- en Grootmoederhypothese uitbreiden door te kijken naar de specifieke dingen die we weten van primaten waarbij het overleven van de moeder goed is voor haar jongen”, zegt Zipple. “En we vroegen ons af wat de bredere en misschien subtielere manieren zijn waarop de voordelen van de aanwezigheid van de moeder leiden tot een hogere levensverwachting.”

Voor Zipple benadrukt zijn nieuwe studie opnieuw het belang en de kracht van de zorg van de moeder. “Als je bij primaten kijkt hoe moeders en kinderen contact hebben, kun je gewoon aan de gezichten van de kinderen zien dat niets in de wereld belangrijker is dan de aanwezigheid van hun moeder. Dus voor mij heeft deze studie de gemeenschappelijke evolutionaire eigenschap die we delen met onze nauwste verwanten nog maar eens benadrukt: er is een periode in ons leven waarin de hele wereld enkel bestaat uit onze moeder en hoewel dat na verloop van tijd zwakker wordt, gaat het nooit weg. Deel van dit onderzoek is om dat te linken aan een hoge levensverwachting: een verband tussen deze twee mysterieuze en fundamentele aspecten van wat het betekent om mens te zijn.”

Bronmateriaal

"Maternal care leads to the evolution of long, slow lives" - PNAS
Afbeelding bovenaan dit artikel: Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd