De Noordpool is groot en niet ieder gebied is even belangrijk. De Laatste IJszone is dat wel: die is zelfs cruciaal voor dieren die afhankelijk zijn van zee-ijs. En juist dit gebied dreigt binnen afzienbare tijd te verdwijnen.
Deze Last Ice Area (LIA) kan al binnen tien jaar weg zijn, nadat de Noordelijke IJszee in de zomer ijsvrij is geworden. Dit scenario wordt verwacht rond het midden van deze eeuw, volgens een nieuwe studie van onderzoekers van de McGill University. Het onderzoek maakt gebruik van een speciaal hogeresolutiemodel en werpt daarmee nieuw licht op de kwetsbaarheid van dit gebied.
Cruciaal voor dieren
Eerdere modellen met een lagere resolutie voorspelden dat de LIA nog tientallen jaren zou blijven bestaan nadat de zomers ijsvrij worden. Dat valt dus tegen en dat is een groot probleem. De stabiliteit van deze zone is van cruciaal belang voor het Arctische ecosysteem. De regio is een onmisbaar leefgebied voor soorten die afhankelijk zijn van ijs, zoals ijsberen, beloega’s, Groenlandse walvissen, walrussen, ringelrobben, baardrobben en ivoormeeuwen.
“Deze bevindingen benadrukken de urgentie van het verminderen van de opwarming zodat de LIA stabiel blijft en een cruciaal Arctisch leefgebied blijft bestaan”, zegt hoofdonderzoeker Madeleine Fol.
Beschermd gebied
In 2019 wees de Canadese regering een deel van de LIA, ten noorden van de Canadese Arctische Archipel, al aan als beschermd gebied. In augustus 2024 werd de tijdelijke bescherming van dit gebied met maximaal vijf jaar verlengd, zodat de Canadese overheid kan werken aan een langdurige beschermingsstrategie.
Inuit-gemeenschappen spelen een belangrijke rol bij het beschermen van dit unieke ecosysteem. Ook milieuorganisaties, waaronder het Wereld Natuur Fonds, pleiten al jaren voor de bescherming van de gehele LIA om de veerkracht van het Arctische ecosysteem te ondersteunen.
“Onze bevindingen zijn gebaseerd op hogeresolutiemodellen die het transport van zee-ijs door de Canadese Arctische Archipel meten”, legt hoogleraar Atmosferische en Oceanische Wetenschappen Bruno Tremblay uit. “Deze modellen bewijzen dat de LIA veel sneller kan verdwijnen dan eerder werd gedacht.”
IJs smelt weg in warmer water
De nieuwe simulaties tonen aan dat een groot deel van het overgebleven dikke ijs in de LIA mogelijk zuidwaarts stroomt door de archipel, in warmer water terechtkomt en snel wegsmelt. Hierdoor kan het zee-ijs van de LIA binnen een decennium worden weggespoeld. Dit proces start zodra de centrale Noordelijke IJszee permanent ijsvrij wordt in de zomer.
“Het behoud van het dikke ijs in de LIA is essentieel om dit transport van zee-ijs door de archipel te voorkomen”, benadrukken de onderzoekers. Het dikke ijs fungeert als een natuurlijke barrière en speelt een sleutelrol in het stabiliseren van het ecosysteem in de Noordpoolregio. Zaak dus om minder CO2 uit te stoten zodat de aarde minder snel opwarmt en er zoveel mogelijk ijs blijft op de Noordpool.
