Het verbieden van tabaksverkoop aan jongeren geboren tussen 2006 en 2010 kan de levensverwachting verhogen en honderden miljoenen levensjaren besparen.
Het is weer Stoptober, de jaarlijkse campagne die mensen stimuleert om te stoppen met roken. Deze maand is bedoeld om aandacht te vragen voor de schadelijke gevolgen van tabaksgebruik en om steun te bieden aan degenen die willen stoppen. Een nieuwe studie van The Lancet Public Health had dan ook niet op een beter moment kunnen komen. Onderzoekers hebben namelijk in kaart gebracht wat de voordelen zullen zijn van het creëren van een rookvrije generatie. En de resultaten laten zien dat dit ontzettend veel levens kan redden.
Roken
Roken is de belangrijkste oorzaak van te voorkomen sterfgevallen wereldwijd. Het is de grootste risicofactor voor longkanker en wordt geschat verantwoordelijk te zijn voor meer dan twee derde van de 1,8 miljoen jaarlijkse doden door deze ziekte. In 2021 was roken verantwoordelijk voor meer dan één op de tien doden. Hoewel de rookpercentages de afgelopen dertig jaar aanzienlijk zijn afgenomen, verschilt de snelheid van deze daling en is deze trend in veel landen vertraagd.
Verbod
De nieuwe studie is de eerste die de impact onderzoekt van het realiseren van een rookvrije generatie op toekomstige sterfgevallen door longkanker. De focus lag op mensen die tussen 2006 en 2010 zijn geboren, omdat de wettelijke leeftijd voor het kopen van tabaksproducten in de meeste landen die in de analyse zijn opgenomen, 18 jaar is. En de resultaten tonen aan dat het creëren van een rookvrije generatie het aantal longkankerdoden aanzienlijk zou kunnen verminderen. Zo blijkt dat het verbieden van tabaksverkoop aan jongeren tot wel 1,2 miljoen sterfgevallen door deze ziekte kan voorkomen.
Man vs vrouw
De onderzoekers berekenden dat het realiseren van een rookvrije generatie 40,2 procent (1,2 miljoen van de 2,9 miljoen) van de totale verwachte longkankerdoden in de onderzochte geboortegroep kan verminderen tegen 2095. Bijna de helft van de verwachte longkankerdoden onder mannen kan worden voorkomen (45,8 procent, oftewel 844.200 van de 1,8 miljoen doden), terwijl bijna een derde van de verwachte sterfgevallen bij vrouwen (30,9 procent, of 342.400 van de 1,1 miljoen doden) kan worden vermeden.
Landen
Bij mannen bevinden de meeste te vermijden longkankerdoden zich in landen met een middeninkomen (64,1 procent of 541.100 van de 844.200 doden), vooral in Centraal en Oost-Europa (74,3 procent of 48.900 van de 65.800 doden). Voor vrouwen zijn de meeste te vermijden doden te vinden in landen met een hoog inkomen (62,0 procent of 212.300 van de 342.400 doden), met de grootste impact in West-Europa (77,7 procent of 56.200 van de 72.300 doden). Over het algemeen zouden bijna twee derde (65,1 procent of 772.400 van de 1,2 miljoen) van de te vermijden doden in landen met een laag en middeninkomen plaatsvinden. De resterende sterfgevallen zouden zich voordoen in landen met een hoog inkomen, waar 61,1 procent (oftewel 414.100 van de 677.600 potentiële longkankerdoden) kan worden voorkomen. “In landen met een laag en middeninkomen, waar de bevolking snel groeit en veel jongeren zijn, kan het effect van het verbieden van tabaksverkoop dus met name groot zijn,” aldus onderzoeker Isabelle Soerjomataram.
Levensverwachting
Het verbieden van tabaksverkoop aan jongeren heeft bovendien een aanzienlijke invloed op de levensverwachting. Als de rookpercentages tegen 2050 tot 5 procent worden verlaagd, zou dit de levensverwachting met één jaar voor mannen en met 0,2 jaar voor vrouwen verhogen. Daarnaast zou dit kunnen leiden tot het vermijden van 876 miljoen verloren levensjaren. De resultaten wijzen erop dat de levensverwachting tegen 2050 nog verder zou kunnen stijgen. Als roken in 2023 was afgeschaft, zouden er meer voortijdige sterfgevallen voorkomen zijn en tot 2,04 miljard verloren levensjaren kunnen worden bespaard, met een verwachte levensverwachtingstoename van 1,5 jaar voor mannen en 0,4 jaar voor vrouwen.
Wetten
Op dit moment heeft geen enkel land wetten die de verkoop van tabak aan jongeren verbieden. Nieuw-Zeeland had onlangs een innovatieve wetgeving ingevoerd die het verboden maakte om tabaksproducten te verkopen aan iedereen die geboren is in of na 2009, maar deze is inmiddels weer ingetrokken. “Onze modellering laat zien hoeveel voordelen er zijn voor overheden die overwegen ambitieuze plannen te realiseren voor het opzetten van een rookvrije generatie,” onderstreept onderzoeker Julia Rey Brandariz. “Dit zou niet alleen veel levens kunnen redden, maar ook de druk op gezondheidszorgsystemen verlichten door de zorg voor mensen met rookgerelateerde gezondheidsproblemen aanzienlijk te verminderen.”
De analyse toont aan dat een snellere aanpak om roken terug te dringen aanzienlijke gezondheidsvoordelen kan opleveren in de komende dertig jaar. De onderzoekers concluderen dan ook dat nieuwe maatregelen tegen roken cruciaal zijn om meer sterfgevallen door tabaksgebruik te voorkomen en het aantal rokers wereldwijd te laten afnemen. “Onze bevindingen tonen aan dat we een miljoen voortijdige sterfgevallen kunnen vermijden door roken te stoppen,” zegt hoofdauteur Stein Emil Vollset. “Het is belangrijk dat we de vaart in onze inspanningen om roken wereldwijd te verminderen en uiteindelijk uit te bannen, vasthouden.”
