Waar de eerste 100.000 besmettingen 67 dagen op zich lieten wachten, werd de mijlpaal van 200.000 besmettingen elf dagen later al bereikt.
En de mijlpaal van 300.000 besmettingen liet vervolgens maar 4 dagen op zich wachten. “Je ziet dat het virus versnelt,” zo waarschuwt Tedros Adhanom Ghebreyesus, directeur-generaal van de Wereldgezondheidsorganisatie. Inmiddels is het aantal – bevestigde – besmettingen al opgelopen tot meer dan 382.000. Meer dan 16.500 mensen zijn door toedoen van het virus overleden.
41.500 nieuwe besmettingen in één dag
Dat het met name de laatste week heel erg hard gaat, is duidelijk te zien als we kijken naar de dagelijkse toename van het aantal besmettingen. Sinds 14 maart neemt het aantal besmettingen dag na dag toe. Waar op 14 maart nog bijna 11.000 nieuwe besmettingen werden gemeld, waren dat er 19 maart al meer dan 27.000. En gisteren werd een triest dagrecord neergezet, met maar liefst 41.500 nieuwe besmettingen.
Exponentieel
Dat het aantal besmettingen zo snel toeneemt, was enerzijds te verwachten. In veel landen neemt het aantal besmettingen namelijk exponentieel toe. Naar schatting besmet een coronapatiënt tussen de 1.4 en 2.5 anderen. Dat betekent dat één coronapatiënt gemiddeld twee nieuwe coronapatiënten aanlevert. En die twee nieuwe coronapatiënten doen dat ook weer, waardoor er vier bijkomen. En die vier doen dat ook weer, waardoor er acht bij komen. En die acht doen dat ook weer, waardoor er 16 bij komen. Dan staat de teller al op 31 besmettingen. De laatste 16 patiënten besmetten er elk ook weer twee. Waardoor het total aantal in één keer verdubbelt.
In verzet
Maar die exponentiële groei is geen vast gegeven. Het is nog altijd mogelijk om deze te doorbreken. En wel heel simpel door te voorkomen dat besmette mensen in aanraking komen met mensen die het virus nog niet hebben gehad. De bekende social distancing-maatregelen zijn daarvoor zeer geschikt. Door zo min mogelijk het huis te verlaten en als je dat doet in ieder geval afstand te houden van anderen, wordt de kans dat je het virus op andere overdraagt, een stuk kleiner. En zo kan de exponentiële groeicyclus worden doorbroken.
Modellen
Dat blijkt ook uit een vandaag verschenen onderzoek van wetenschappers van de University of Western Australia (dat nog wel peer-review moet ondergaan, oftewel door andere onderzoekers moet worden beoordeeld). Met behulp van modellen gingen zij na hoe het aantal nieuwe besmettingen kan worden teruggedrongen. In simulaties lieten ze het virus zijn gang gaan in een stad met iets meer dan 272.000 inwoners. In sommige simulaties werd niets gedaan. In andere werden één of meerdere maatregelen getroffen om de verspreiding van het virus te voorkomen. De simulaties wijzen uit dat het toepassen van meerdere maatregelen het meest effectief is. Het gaat dan heel specifiek om vier social distancing-maatregelen: het sluiten van de scholen, mensen aanmoedigen om zoveel mogelijk thuis te werken, zieke mensen isoleren en sociaal/fysiek contact vermijden. “Gecombineerde social distancing-maatregelen bleken heel effectief te zijn,” zo schrijven de onderzoekers. “Als alle maatregelen tegelijkertijd in acht werden genomen en 50% van de werknemers thuisbleef en het contact binnen de samenleving met 30% werd teruggebracht, kon een lokale epidemie een halt worden toegeroepen.” En met nog iets rigoureuzere maatregelen – waarbij bijvoorbeeld 90% van de werkenden thuis blijft – konden nog veel meer infecties worden voorkomen, zelfs als de maatregelen pas enkele weken na de eerste infectie werden genomen.
“Vragen of mensen thuisblijven en andere maatregelen waarbij ze fysiek afstand houden, te omarmen, zijn een belangrijke manier om de verspreiding van het virus tegen te gaan en onszelf meer tijd te gunnen,” bevestigt Adhanom Ghebreyesus. Maar het is niet het enige wat gedaan kan worden in de strijd tegen COVID-19. “Het zijn defensieve maatregelen. Om te winnen, moeten we het virus ook aanvallen met agressieve en gerichte tactieken. We moeten elke vermoedelijke besmetting testen, isoleren en elk bevestigde patiënt verzorgen en nauwe contacten ervan opsporen en in quarantaine plaatsen.”
Testen
De oproep om zoveel mogelijk mensen te testen, klonk al eerder. Maar het lukt lang niet alle landen om aan die oproep te voldoen. Ook Nederland slaagt daar niet in. De WHO erkent dat. “We weten dat sommige landen worstelen met de capaciteit om deze offensieve maatregelen te nemen.” Om toch te voorkomen dat mensen die het virus (mogelijk) onder de leden hebben, de straat opgaan, geldt sinds gisteren in Nederland dat niet alleen mensen met koorts, maar ook hun gezinsleden thuis moeten blijven.
4749 besmettingen
Ook in Nederland neemt het aantal besmettingen de laatste tijd sterk toe. Inmiddels zijn er 4749 bevestigde besmettingen geteld. 213 mensen zijn door toedoen van het virus overleden. Het totale aantal ziekenhuisopnames staat inmiddels op 1230. Het feit dat het aantal nieuwe besmettingen de laatste twee dagen iets afneemt, is voorzichtig hoopgevend. Gezien de getroffen maatregelen in de afgelopen weken verwachten deskundigen dat het aantal besmettingen in de loop van deze week significant moet afnemen.
Maar daarmee zijn we er nog niet. Grote vraag blijft wat er op lange termijn nodig is om dit virus te bestrijden. De meeste onderzoekers verwachten namelijk dat COVID-19 nog wel een tijdje in de populatie zal circuleren. Het opheffen van een deel van de maatregelen of zelfs alle maatregelen kan in dat scenario zomaar resulteren in een nieuwe toename van het aantal besmettingen. En dat is natuurlijk het laatste wat men wil. Het doet vermoeden dat het virus nog wel enige tijd een stempel zal drukken op onze manier van leven. En hoe onhandig of ronduit naar dat ook is; het is voor nu de enige manier waarop ook niet-medisch onderlegde mensen levens kunnen redden.
