In het centrum van ons sterrenstelsel is het geen enkele dag saai. Dat is goed te zien op deze compositiefoto van de Hubble, Spitzer en Chandra-telescopen uit 2009.
In het centrum van onze Melkweg bevindt zich een reusachtig zwart gat. Dit zwarte gat heet Sagittarius A*. Het is een relatief kalm zwart gat, maar van tijd tot tijd wordt Sagittarius A* wakker. “Als er bijvoorbeeld een klontje in het gas zit dat hij opslurpt”, vertelt wetenschapper Ian Heywood. “Dit leidt dan tot een grote uitbarsting, waardoor er gigantische bellen ontstaan.” Deze bellen zijn in 2019 gefotografeerd door de MeerKAT-telescoop.
Daarnaast wordt het zwarte gat regelmatig helderder, omdat er meer materie in het zwarte gat valt. “Voordat het materiaal verdwijnt wordt het eerst warm en gaat het stralen,” vertelt astrofysicus Rudy Wijnands aan Scientias.nl. “De hoeveelheid straling die we zien is direct gerelateerd aan de hoeveelheid materiaal dat in het zwarte gat valt.”
Het dynamische spel van uitbarstingen en botsende magnetische velden zorgt ervoor dat er in de buurt van het centrum veel nieuwe sterren geboren worden. Nabij het centrum bevindt zich de vier miljoen jaar oude Quintuplet-cluster met de beroemde Pistoolster: één van de helderste sterren in de Melkweg.
…de zon om het centrum van de Melkweg draait? Eén rondje duurt maar liefst 225 miljoen jaar. Iedere 633,7 dagen – of 1,7361 jaar – schuift de aarde één centi-arcseconde op en vieren we ‘Galactic Tick Day‘. De volgende Galactic Tick Day is op 15 december 2021.
Fantastische samenwerking
In 2009 fotografeerden de drie grote ruimtetelescopen Hubble, Spitzer en Chandra het galactische centrum. Het mozaïek bestaat uit drie foto’s van verschillende telescopen, die je hier (of hieronder) kunt bekijken. De Hubble-telescoop fotografeerde het galactische centrum in zichtbaar licht, de Spitzer-telescoop in infrarood licht en de Chandra-telescoop in röntgenlicht.
Zo zag Spitzer de gaswolken, waarin sterren geboren worden. Hubble was in staat om de warme gaswolken te spotten, die worden verhit door gigantische sterren. Op de foto van de Chandra-telescoop zijn exotische objecten te zien die röntgenstraling afgeven. Rondom het zwarte gat in het centrum van de Melkweg draaien namelijk honderden witte dwergen, neutronensterren en stellaire zwarte gaten. We kunnen spreken van een fantastische samenwerking, want als de drie foto’s op elkaar worden gelegd ontstaat een indrukwekkend kunstwerk.
Deze foto gebruiken als achtergrondfoto op je computer? Download de foto in hoge resolutie.
Vaker op de gevoelige plaat
Het centrum van de Melkweg wordt regelmatig op de gevoelige plaat vastgelegd door (ruimte)telescopen en satellieten. Eerder dit jaar deelde de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA een bijzondere panoramafoto van het galactische centrum. Het mozaïek is het resultaat van 370 Chandra-waarnemingen van 1999 tot 2019. In totaal gaat het om 1.555 uur en 26 minuten aan observaties, wat neerkomt op ruim 64 dagen.
