Helpt alcohol om depressieve gedachten opzij te zetten? Verslaving werkt anders dan gedacht

Depressieve mensen zouden alcohol drinken om te verdoven, of ze beleven er in ieder geval minder lol aan, is het idee. Maar het blijkt heel anders te zitten. Mensen met een depressie halen net zoveel plezier uit drinken als wie geen depressie heeft. Van een afnemende werking of pure zelfmedicatie is geen sprake.

Lange tijd dachten wetenschappers dat de positieve effecten van alcohol geleidelijk uitdoven naarmate een verslaving zich verder ontwikkelt, en dat depressieve mensen vooral drinken om negatieve gevoelens te onderdrukken. Maar niets is minder waar.

“We zijn er altijd vanuit gegaan dat mensen die zich depressief voelen vooral naar de fles grijpen om zichzelf te verdoven”, zegt hoofdonderzoeker Andrea King, professor in de psychiatrie en gedragsneurowetenschappen aan de University of Chicago Medicine. “Maar in dit onderzoek zagen we dat depressieve mensen met AUD (alcoholisme of alcoholgebruiksstoornis, red.) dezelfde intense, langdurige positieve effecten van alcohol rapporteerden als mensen zonder depressie.” De resultaten maken gehakt van bestaande theorieën over alcoholverslaving en depressie. Dit maakt volgens King de weg vrij voor effectievere behandelmethoden, waarbij meer aandacht wordt besteed aan de belonende effecten van alcohol in plaats van alleen de rol van stress en depressie te belichten.

Praktijkonderzoek
Voor de nieuwe studie werden 232 mensen tussen de 21 en 35 jaar gevolgd, een leeftijdsgroep waarin zwaar drinken relatief veel voorkomt. De helft van hen voldeed aan de criteria voor AUD, waarbij sommigen in het afgelopen jaar ook een depressie hadden doorgemaakt. Mensen met suïcidale gedachten of ernstige ontwenningsverschijnselen mochten niet meedoen aan het onderzoek. Deelnemers vulden via hun smartphone vragenlijsten in op drankavonden, maar ook op alcoholvrije avonden. Hieruit bleek dat alcohol de negatieve gevoelens maar mondjesmaat verminderde. Het maakte hierbij niet uit of de deelnemers leden aan AUD of depressie, of niet. Opvallend was dat de positieve effecten van alcohol bij mensen met AUD veel sterker waren dan bij niet-verslaafden. Bovendien waren de plezierige en stimulerende effecten bij mensen met AUD én depressie net zo hoog als bij mensen zonder depressie.

“Onze groep werkt al bijna tien jaar aan methoden om met mobiele technologie realtime gegevens te verzamelen over mensen met AUD”, zegt onderzoeker Daniel Fridberg. “Deze aanpak helpt ons de kloof tussen laboratoriumonderzoek en het echte leven te overbruggen en biedt nieuwe inzichten die kunnen leiden tot betere behandelingen.”

Verslavingsmodel op de schop
De resultaten zetten grote vraagtekens bij de gangbare theorie dat verslaving ontstaat doordat het brein zich aanpast aan veelvuldig zwaar drinken. Volgens deze theorie zou iemand uiteindelijk niet meer drinken voor het plezier, maar puur om ontwenningsverschijnselen en stress te vermijden. Volgens King klopt dat beeld niet. “Deze theorie verklaart niet waarom mensen met AUD nog steeds hoge niveaus van stimulatie en plezier ervaren; iets wat juist als katalysator werkt voor verdere afhankelijkheid van het destructieve goedje.” Ze pleit dan ook voor een bredere kijk op verslaving. “We leren dat mensen met AUD drinken om zich beter te voelen. Maar wat voelen ze precies? Uit ons onderzoek blijkt dat het vooral intense stimulatie en plezierige effecten zijn, met slechts een bescheiden afname van negatieve gevoelens.”

Beloningssysteem
King richt zich in haar volgende onderzoek op alcoholgebruik bij mensen van 40 tot 65 jaar met AUD en depressie, die al tientallen jaren kampen met een alcoholverslaving. Volgens de heersende theorie ervaren langdurige drinkers een verminderde positieve reactie op alcohol en hebben ze een hoge tolerantie voor drank. Dit betekent dus dat ze steeds meer moeten drinken om hetzelfde effect te bereiken. King wil nagaan of deze groep, net als de deelnemers in haar eerdere studie, ook gevoelig blijft voor de plezierige effecten van alcohol. Vervolgens vergelijkt het team uit Chicago de resultaten met oudere volwassenen zonder alcoholverslaving om beter te begrijpen hoe alcohol in de loop der tijd invloed heeft op het beloningssysteem van de hersenen.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Interessant voor jou

Voor jou geselecteerd