Spoort uw baas niet? Maakt hij rare sprongen, zoals een kat in het nauw? Of geeft hij altijd anderen de schuld van zijn eigen fouten? Dit is heel logisch te verklaren. Mensen met een hoge positie in een bedrijf zijn niet altijd geschikt voor de functie. Wat is daartegen te doen? Helemaal niets!
Het idee dat incompetentie op managementniveau voorkomt, stamt uit 1969. In het boek ‘The Peter Principle: Why things always go wrong’ beschrijven auteurs Laurence Peter en Raymond Hull dat mensen beschikken over een x-hoeveelheid talent, kennis en energie. Zolang werknemers goed blijven presteren binnen een bedrijf, blijven ze promotie maken. Op een gegeven moment bereiken ze hun eigen plafond: ze moeten werkzaamheden uitvoeren, die eigenlijk te hoog gegrepen zijn. Gevolg: een werknemer verlaat deze positie niet meer, omdat slechte of magere resultaten niet tot promotie leiden. Een werknemer wordt of ontslagen of blijft voor altijd op deze plek zitten.
Iedereen kent wel een baas die eigenlijk niet geschikt is voor zijn functie. “Ze vallen ons lastig met rotklusjes”, zegt Robert Sutton van de Stanford Graduate School of Business in Californië (Verenigde Staten). “Actie wordt vervangen door onbegrijpbare acronymen, anderen krijgen de schuld van fouten en ze spelen vals om zo de illusie van vooruitgang te creëren.” Uiteindelijk wordt het werk gedaan door diegenen die nog niet hun plafond hebben bereikt en dus niet incompetent zijn. “Mensen als jij en ik”, zo concluderen Hull en Peter.
Econoom Edward Lazear bevestigt het ‘Peter principe’. Hij beweert dat er geen garantie is dat een persoon in een hogere functie beter presteert. Een elektricien kan in een fabriek geweldig werk verrichten, maar dat betekent niet automatisch dat hij als leidinggevende geschikt is. Als er niet snel iets gedaan wordt, maken iedere keer de beste mensen promotie en zit de top van een bedrijf snel vol met incompetente individuen. Vooral bij bedrijven waar mensen in verschillende posities hele verschillende taken hebben.
Om dit probleem te omzeilen geven bedrijven werknemers die promotie maken extra trainingen. Er is echter een betere oplossing om incompetentie in hogere lagen van een bedrijf te elimineren: geef de slecht presterende werknemers promotie. Slecht presterende werknemers doen het toch al slecht, dus misschien doet een promotie wonderen. Vooral als een hogere functie anders is.
Natuurlijk levert deze drastische tactiekwijziging problemen op. Zo zullen goed presterende werknemers slechter presteren, omdat ze niet de beloning krijgen die ze verdienen. Een iets betere tactiek is misschien wel om willekeurig mensen te kiezen om promotie te maken: dan weer iemand die goed presteert, dan weer iemand die slecht presteert.
Willekeurige promotie is een interessante theorie, vindt marketingprofessor Rajiv Mehta van het New Jersey instituut voor technologie in Newark. “Alleen worden alle gevestigde theorieën over menselijk gedrag omgegooid en lopen we tegen genoeg nieuwe problemen op. Er zullen altijd mensen zijn die niet tevreden zijn met de gang van zaken.”
Kortom, er is geen perfecte oplossing. Misschien moeten we maar gewoon vrede hebben met het idee dat onze bazen idioten zijn. Een goede reden om een eigen bedrijf te starten. Of misschien wordt u dan zelf zo…