Zelfs in het gunstigste scenario waarbij het op aarde in 2100 slechts 1,5 graad warmer is dan nu, is de helft van de gletsjers verdwenen en smelt een kwart van al het gletsjerijs wereldwijd.
Er zijn nu nog meer dan 215.000 gletsjers op de wereld. Maar volgens een nieuwe studie waarin met verbeterde modellen wordt gewerkt, is een groot deel tegen 2100 verdwenen. Er zijn voorspellingen gemaakt voor opwarmscenario’s van 1,5 tot 4 graden, en de cijfers liegen er niet om. Het lijkt erop dat er bijna geen gletsjers meer overblijven buiten de Arctische en Antarctische cirkels, en dat al het smeltwater een grotere impact heeft op de zeespiegelstijging dan tot nu toe gedacht en zoals gepubliceerd in het meest recente rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC).
Gletsjers in rook op
“Elke temperatuurstijging heeft aanzienlijke gevolgen voor gletsjers over de hele wereld. De enorme ijsmassa’s smelten en verhogen het zeeniveau. Het aantal, de lengte en de massa van gletsjers zullen in de komende decennia hard afnemen en dat gaat zorgen voor veranderingen in de hydrologie (het gedrag en de eigenschappen van water in de atmosfeer, op en onder het aardoppervlak), ecologie en kan leiden tot meer natuurrampen”, schrijven onderzoeker David Rounce en zijn team.
De onderzoekers leggen uit hoe recente studies hebben aangetoond dat een optimistische en opportunistische kijk op klimaatverandering effectiever is om publieke steun voor klimaatbeleid te vinden, dan wanneer de focus ligt op urgentie en de gevolgen. Daarom houden de auteurs ene positieve toon: “We willen een duidelijke waarschuwing afgeven wat betreft de gevolgen van onvoldoende klimaatmaatregelen en doen dat met de volgende belangrijke boodschap: hoewel het te laat is om te voorkomen dat er veel gletsjers verloren gaan, heeft elke poging om de gemiddelde temperatuurstijging in de komende decennia op aarde te beperken, een direct positief effect op de gletsjers. Het is nog niet te laat om beslissingen te nemen die ervoor zorgen dat het aantal gletsjers dat verloren gaat, beperkt blijft.”
Gevolgen van smelten
Gletsjers zijn de afgelopen decennia steeds sneller gaan smelten. Bij veel voor het publiek toegankelijke gletsjers staan borden met jaartallen en historische foto’s, waarop de teloorgang van de ijsmassa’s is te volgen. De aanhoudende achteruitgang heeft gevolgen voor de zeespiegel, de beschikbaarheid van drinkwater voor bijna twee miljard mensen en zorgt voor gevaarlijke situaties in de buurt van de instabiele, smeltende gletsjers.
Om wereldwijd goed beleid te kunnen maken op het gebied van klimaatadaptatie is het belangrijk om de snelheid van het verlies aan ijsmassa van gletsjers correct te voorspellen. Het blijft echter een uitdaging om in te schatten hoe de meer dan 215.000 individuele gletsjers op de aarde – dit is nog exclusief de Groenlandse en Antarctische ijskappen – zullen reageren in de verschillende opwarmingsscenario’s die nu bestaan.
215.000 gletsjers modelleren
De huidige modellen zijn vaak gericht op een bepaalde regio op aarde en nemen een aantal belangrijke processen die te maken hebben met het smelten van gletsjers niet mee. Om deze beperkingen aan te pakken, maakten Rounce en collega’s gebruik van nieuwe datasets. Zo konden ze een groot aantal gletsjervoorspellingen produceren die expliciet rekening houden met de dynamiek van elke afzonderlijke gletsjer. Ze ontwikkelden projecties voor alle individuele gletsjers op aarde bij 1,5, 2, 3 en 4 graden opwarming in het jaar 2100 ten opzichte van pre-industriële temperatuurniveaus.
De bevindingen wijzen uit dat gletsjers naar verwachting 26 procent (met een marge van plusminus 6 procent) tot 41 procent (met een marge van plusminus 11 procent) van hun totale massa zijn verloren tegen 2100, ten opzichte van 2015, bij temperatuurstijgingen van respectievelijk 1,5 tot 4 graden. Dit betekent dat zelfs in de beste scenario’s, waarin de gemiddelde temperatuurstijging op aarde beperkt blijft tot 1,5 graad, tegen 2100 maar liefst de helft van de gletsjers op aarde volledig is weggesmolten.
Geen gletsjers in de Alpen
Als we uitgaan van de afspraken die zijn gemaakt op de Klimaattop in Glasgow van november 2021 (COP26), die gebaseerd zijn op een gemiddelde temperatuurstijging van 2,7 graden in de komende eeuw, zullen er waarschijnlijk in Europa (behalve boven de poolcirkel), in West-Canada, de Verenigde Staten en in Nieuw-Zeeland bijna geen gletsjers meer zijn. Alleen binnen de Arctische en Antarctische cirkels zijn er dan nog gletsjers te vinden. En daardoor zal de zeespiegel ook veel harder stijgen dan eerder voorspeld. Mogelijk moeten we ons dus voorbereiden op een veel grotere klimaatramp dan we dachten.
