Titanium regendruppels vallen er uit metaalwolken die boven een gloeiend heet oppervlak zweven. We hebben het hier over de bijzondere wereld van exoplaneet LTT9779b, die meer licht reflecteert dan elke andere planeet buiten ons zonnestelsel, tenminste, zo ver astronomen weten.
Deze vreemde wereld bevindt zich op meer dan 260 lichtjaar van de Aarde en is ontdekt door de in 2019 gelanceerde ruimtetelescoop Cheops. Die speurt voor het Europese ruimteagentschap ESA sindsdien de hemel af op zoek naar bijzondere exoplaneten.
Zo schitterend als Venus
Door het licht voor- en nadat de exoplaneet achter zijn ster verdween te vergelijken kon Cheops vaststellen dat LTT9779b 80 procent van het licht van zijn ster reflecteert. Meer precies: omdat de planeet licht van de ster naar ons toe weerkaatst, neemt de hoeveelheid licht die Cheops bereikt iets af als de planeet uit het zicht verdwijnt achter zijn ster. Deze kleine afname kon gemeten worden dankzij de zeer geavanceerde technologie van Cheops.
Zo konden astronomen vaststellen dat de exoplaneet de eerste is die net zo hard schittert als Venus, het helderste ruimteobject aan onze nachtelijke hemel na de maan.
LTT9779b werd voor het eerst waargenomen in 2020. De exoplaneet is ongeveer even groot als Neptunus maar draait in slechts negentien uur om zijn ster. Omdat hij zo dichtbij staat, is de kant van de planeet die naar de ster is gericht een gloeiendhete 2000 graden Celsius. Dat is in principe veel te warm voor wolken en toch zijn die er wel.
Net een badkamer
“Het was echt een puzzel”, vertelt onderzoeker Vivien Parmentier van het Franse Côte d’Azur-observatorium. “Maar toen realiseerden we ons dat we over deze vorming van wolken op dezelfde manier moeten nadenken als over condens in de badkamer na een hete douche.”
Net zoals de warme douchestraal ervoor zorgt dat er stoom ontstaat in de badkamer, leidt een gloeiend hete stroom metaal en silicaat – waar glas van wordt gemaakt – tot verzadiging van de atmosfeer van de exoplaneet tot er metalen wolken worden gevormd.
Geen gasreus en geen rots
Maar dat is niet het enige speciale aan de planeet, die ongeveer vijf keer zo groot is als de Aarde. De enige tot nu toe ontdekte exoplaneten die in minder dan 24 uur om hun ster draaien zijn óf gasreuzen, die tien keer zo groot zijn als de Aarde, óf rotsachtige planeten die maar half zo groot zijn.
Maar LTT9779b bevindt zich in een zone die de ‘Neptunus-woestijn’ wordt genoemd, een gebied vlakbij een ster waar planeten van dit formaat normaal gesproken niet worden gevonden. “Het is een planeet die niet zou moeten bestaan”, aldus Parmentier. “We gingen er altijd van uit dat de atmosfeer van dergelijke planeten wordt weggeblazen door hun ster, waardoor er alleen een kale rots overblijft.”
Een schild uit Star Trek
Maar dat is dus bij deze exoplaneet niet het geval. En dat komt door die metalen wolken. Die reflecteren niet alleen zoveel licht dat de planeet wel een spiegel lijkt, ze voorkomen ook dat de atmosfeer wordt weggeblazen, legt wetenschapper Maximilian Guenther uit van het Cheops-project. “Het is een beetje zoals het schild dat je kent uit die oude Star Trek-films, waar ze van die schilden hebben rond hun ruimteschepen”, vertelt hij beeldend.
De ontdekking is ‘een grote mijlpaal’ volgens de onderzoeker, omdat is aangetoond hoe een planeet zo groot als Neptunus kan overleven in de Neptunus-woestijn.
