Helaas! Komeet Atlas valt uiteen en gaat dus niet voor spektakel zorgen

Astronomen hoopten dat de komeet later dit jaar met het blote oog te bewonderen zou zijn.

De verwachtingen rond komeet Atlas waren geruime tijd hoog gespannen. Astronomen hadden namelijk voorzichtige hoop dat de komeet op het moment dat hij het dichtst bij de zon zou bevinden, een prachtige show weg zou geven. Het zou betekenen dat we Atlas met het blote oog aan de nachtelijke hemel hadden kunnen zien schitteren. Helaas is die hoop nu vervlogen. Want komeet Atlas is niet meer.

Meer over komeet Atlas
De komeet C/2019 Y4, ook wel Atlas genoemd, werd eind vorig jaar op 28 december 2019 ontdekt door Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System (ATLAS). C/2019 Y4 heeft een omlooptijd van een slordige 6000 jaar en staat ook wel bekend als een niet-periodieke komeet. C/2019 Y4 stevent af op onze zon, wat betekent dat de helderheid – net als bij veel andere kometen – steeds verder zou toenemen. Om te begrijpen hoe dat precies zit, moet je je een komeet voorstellen als een ‘vieze ijsbal’: een mengsel van puin, stof en ijs. Doordat de komeet dichter bij de zon in de buurt komt, warmt deze op en sublimeert (verdampt) het ijs. Daarbij komt ook stof vrij. En hoe meer stof er vrijkomt, hoe helderder de komeet – of nauwkeuriger gezegd: de coma, oftewel de nevelige wolk rond de kern van de komeet – lijkt. Op 31 mei 2020 zou C/2019 Y4 het perihelium (het punt waarop de komeet het dichtst bij de zon is) bereiken. De afstand tot de zon bedraagt dan 0,25 AE.

De helderheid van C/2019 Y4 nam verrassend snel toe, waardoor het even leek alsof we de komeet tegen het einde van april ’s nachts met het blote oog hadden kunnen aanschouwen. Dit hangt echter van enkele factoren af. Zo heeft dit te maken met de omvang van de komeet, hoeveel bevroren gassen deze nog bezit en hoe goed de komeet om kan gaan met de geringe afstand tot de zon. Als de komeet een grote kern heeft en veel bevroren gassen, dan is het mogelijk dat deze tegen het eind van mei zelfs zichtbaar zou zijn op klaarlichte dag. Als de komeet een kleine kern of een wat zwakkere kern heeft, is het mogelijk dat deze uiteenvalt nog voor perihelium is bereikt. Even leek het eerste scenario het geval. Komeet Atlas leek zich namelijk goed staande te houden, waardoor astronomen steeds optimistischer werden dat de komeet een fraaie show weg zou geven.

Uiteenvallen
Maar helaas, nieuwe waarnemingen onthullen nu dat Atlas in stukken is gebroken. “We hebben ten minste drie, misschien wel vier fragmenten gespot,” laten de onderzoekers weten. Het betekent dat de komeet toch over een zwakkere kern beschikte, waardoor deze nog voor dat het perihelium is bereikt, uiteen is gevallen.

Foto van de in stukken gebroken Komeet Atlas. Afbeelding: Gianluca Masi

Dat de komeet nu langzaam afbrokkelt, is op zich niet heel verwonderlijk. Dergelijke breuken komen namelijk veelvuldig bij kometen voor. Dat komt omdat deze ijzige ruimtebrokken het grootste deel van hun leven doorbrengen in de ijskoude, buitenste regionen van ons zonnestelsel. Een bezoekje aan zon kan er daarom voor zorgen dat ze in stukken breken. Bovendien is bekend dat kometen met lange omlooptijden doorgaans wat gemakkelijker uiteenvallen dan kometen met kortere omlooptijden.

Jammer genoeg zullen we dus op een volgende komeet die zich in de buurt van onze zon waagt, moeten wachten. Want komeet Atlas is geen lang leven meer beschoren. Hij is echter niet de enige die recent is bezweken. Ook de interstellaire komeet 2I/Borisov is onlangs in twee stukken gebroken terwijl deze op de zon afstevende. Het laat maar weer eens zien dat er met de zon niet te spotten valt. Onderzoekers zullen Atlas echter nog wel nauwgezet blijven volgen. Want mogelijk kunnen waarnemingen toch nog belangrijke informatie onthullen over zijn samenstelling.

Bronmateriaal

"C/2019 Y4 Atlas: multiple fragments recorded – 11 Apr. 2020" - Virtual Telescope

Afbeelding bovenaan dit artikel: Door Martin Gembec via Wikimedia Commons

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd