Helaas: geld maakt toch gelukkig. En hoe meer geld, hoe beter, al geldt dat niet voor iedereen

Maakt geld gelukkig? Je denkt waarschijnlijk van niet. Liefde, vriendschap en mooie ervaringen, daar draait het toch om in het leven? Nieuw onderzoek wijst echter uit dat je toch maar beter kunt zorgen dat je spaarpot vol zit.

Een aloude wijsheid uit de sociologie is dat geld gelukkig maakt tot op zekere hoogte. Niemand wil financiële zorgen hebben, maar al vrij snel levert elke extra euro die je verdient geen extra geluk meer op. Die grens ligt rond een jaarinkomen van rond de 70.000 euro, zo is al in 2010 aangetoond in een belangrijk onderzoek van de beroemde Daniel Kahneman van Princeton University. Hij schreef over het geluksplateau: al verdienen mensen 10 miljoen per jaar, ze zullen geen sikkepit gelukkiger zijn dan wanneer ze 70.000 euro zouden verdienen.

Toch geen plateau
Maar dat was toen. In 2021 verscheen er onderzoek van Matthew Killingsworth van de University of Pennsylvania en hij concludeerde dat er helemaal geen plateau was: ook ruim boven de 70.000 euro per jaar werden mensen nog gelukkiger van meer geld.

Om deze ogenschijnlijk tegengestelde conclusies te onderzoeken, sloegen de onderzoekers de handen ineen. En zo kwamen ze tot een veel genuanceerder beeld. Want ja, gemiddeld genomen, leidt een hoger inkomen tot (iets) meer geluk en is er inderdaad niet echt een grens. Maar zoom je in op het individu dan blijkt de relatie tussen geld en geluk veel complexer. Voor ongelukkige mensen is er namelijk wel een plateau. Zij worden gelukkiger van een hoger inkomen tot ongeveer 90.000 euro. Dat is meer dan de eerder genoemde 70.000 euro, maar het is onduidelijk in hoeverre inflatie is meegerekend.

Er is meer dan geld
“Simpel gezegd, lijkt het zo te zijn dat de meeste mensen gelukkiger worden van een hoger inkomen”, legt Killingsworth uit. “Met uitzondering van mensen die het financieel goed hebben maar ongelukkig zijn. Als je rijk bent, maar doodongelukkig, zal meer geld je niet helpen. Voor de rest van de mensen geldt dat wel, al verschilt het per persoon.”

Dat komt omdat emotioneel welzijn en inkomen niet een-op-een aan elkaar gelinkt zijn, legt onderzoeker professor Barbara Mellers uit. “Het verband verschilt voor mensen met verschillende niveaus van emotioneel welzijn.” Voor de minst gelukkige groep nam geluk toe tot een inkomen van ongeveer 90.000 euro. Voor de middengroep leverde elke extra euro een beetje extra geluk op en het geluk van de gelukkigste groep nam zelfs exponentieel toe naar mate het inkomen verder boven de 90.000 euro uitkwam.

Er zijn natuurlijk veel waardevollere dingen dan geld, zoals samenzijn met vrienden en familie. Foto: Dotshock

Foutloze test
Maar hoe kan het dan dat Kahneman er zo naast zat? Dat heeft deels met de vraagstelling te maken. Killingsworth kon in 2021 data verzamelen met een zelfgemaakte app, die op meerdere momenten op een dag een melding gaf, waarna deelnemers vragen moesten beantwoorden over hoe ze zich voelden. De onderzoeker nam een gemiddelde van het geluksniveau en het inkomen van de respondenten en trok zo zijn conclusies.

Maar Kahneman deed het in 2010 anders. Hij bleek meer te hebben gemeten hoe óngelukkig mensen waren met een bepaald inkomen en niet hoe gelukkig meer geld hen maakte. Dat bleek de crux. Killingsworth komt met een treffend voorbeeld: Stel je voor dat je een test afneemt voor dementie. De meeste gezonde mensen zullen daar heel eenvoudig voor slagen. Maar zo’n test meet alleen of iemand cognitieve problemen heeft, het zegt niets over iemands intelligentie, aangezien de meeste gezonde mensen de test foutloos zullen maken.

Wél verenigbare resultaten
“Op dezelfde manier toonden de data uit 2010 een maximale score wat geluksniveau betreft. Ze zeggen dus iets over de gelukstrend in het ongelukkigste deel van de onderzoeksgroep en niet iets over geluk in het algemeen. Als je dat meeweegt, zijn de twee tegengestelde bevindingen ineens verenigbaar”, aldus Killingsworth. “En wat wij ontdekten, bevestigt dit op een prachtige manier. Wanneer we keken naar de gelukstrend voor ongelukkige mensen in de data uit 2021 vonden we exact hetzelfde patroon als wat in 2010 werd ontdekt: mensen worden gelukkiger van een hoger inkomen tot op zekere hoogte.”

Er is dus een gelukkige meerderheid, die van meer geld nog gelukkiger wordt en een ongelukkige minderheid bij wie geld op een gegeven moment niet meer gelukkiger maakt. “Deze twee tegengestelde resultaten zijn afkomstig van data, die geweldig consistent zijn.”
En dat maakt beide onderzoeken betrouwbaarder. Bovendien biedt de nieuwe conclusie een veel beter inzicht in de relatie tussen geld en geluk.

Geld helpt, een beetje
Killingsworth zegt bijvoorbeeld dat het impact kan hebben op belastingtarieven of hoe werknemers meer kunnen verdienen. En ook op persoonlijk vlak kan het meehelpen in de afweging tussen een hoger inkomen en andere prioriteiten in het leven.

Al benadrukt de onderzoeker ook dat meer geld echt niet per definitie gelukkig maakt. Liefde, vriendschap en fijne ervaringen zijn natuurlijk zeker zo belangrijk. “Geld is slechts een van de factoren van geluk. Het is niet de geheime oplossing voor een gelukkig leven, maar het kan wel een beetje helpen.”

Bronmateriaal

" Income and emotional well-being: A conflict resolved" - Proceedings of the National Academy of Sciences
Afbeelding bovenaan dit artikel: Ryanking999 / Getty (via Canva.com)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd