Het is de nachtmerrie van iedere ouder: een kind met kanker. Jaarlijks krijgen zo’n zeshonderd kinderen de verschrikkelijke diagnose, waarbij leukemie het meest voorkomt. Canadese wetenschappers wilden weten of kinderen met obesitas een kleinere kans hebben om de ziekte te overleven.
Het team van universitair medisch centrum Sainte-Justine in Montreal heeft de database getiteld Cancer in Young People in Canada (CYP-C) geanalyseerd, waarin informatie staat over 11.291 kinderen tussen de 2 en 18 jaar die tussen 2001 en 2020 in Canada de diagnose kanker kregen. De studie maakt duidelijk dat obesitas op het moment van diagnose de overlevingskansen bij kinderen verslechtert.
Obesitas verlaagt de overlevingskansen
Kinderen kregen in de studie het label ‘obesitas’, als hun BMI boven het 94ste percentiel uitkwam, rekening houdend met de leeftijd en het geslacht van de patiëntjes. Van alle onderzochte kinderen was 10,5 procent obees op het moment van de diagnose. De onderzoekers keken vervolgens naar de 5-jaarsoverleving zonder terugkeer van de ziekte en de algemene overlevingskans. Ook vergeleken ze de obese groep met de niet-obese groep.
De resultaten laten zien dat kinderen met obesitas slechtere vooruitzichten hadden dan hun leeftijdsgenoten zonder obesitas. De 5-jaarsoverleving lag bij kinderen met obesitas op 77,5 procent, tegenover 79,6 procent bij niet-obese kinderen. De algemene overleving bleef respectievelijk op 83 procent en 85,9 procent steken.
Leukemie en hersentumoren
De wetenschappers hebben zo goed mogelijk gecorrigeerd voor factoren zoals leeftijd, geslacht, etniciteit, inkomensniveau in het postcodegebied, behandelingsperiode en type kanker. Vervolgens bleek dat obesitas bij diagnose gelinkt is aan een 16 procent hogere kans op terugkeer van de ziekte en een 29 procent hoger risico op overlijden. Bij kinderen met acute lymfatische leukemie (ALL) en hersentumoren is de negatieve impact van obesitas op hun prognose gemiddeld het grootst.
“Onze studie toont aan hoe schadelijk obesitas kan zijn bij alle soorten kinderkanker”, zegt hoofdonderzoeker en arts Thai Hoa Tran uit Montreal. “De volgende stap is om te onderzoeken hoe we de nadelige effecten van obesitas op de uitkomsten van kankerbehandelingen bij kinderen kunnen verminderen. Het zou prachtig zijn als we kinderlevens kunnen redden door nieuwe richtlijnen op te stellen en aangepaste interventies uit te voeren.”
De risico’s van extreme zwaarlijvigheid
Daarnaast wijst de studie op de dringende noodzaak om de obesitasepidemie onder kinderen aan te pakken. “Obesitas brengt grote gezondheidsrisico’s met zich mee en deze studie onderstreept dat nogmaals”, waarschuwt Tran. De studieresultaten zijn heftig, maar brengen de medische wetenschap wel een belangrijke stap vooruit. Door obesitas te erkennen als een risicofactor bij kanker, kunnen behandelaars en onderzoekers gerichter werken aan interventies. Van dieetprogramma’s tot fysieke activiteiten en innovatieve behandelingen: het verminderen van obesitas verbetert niet alleen de algemene gezondheid van kinderen, maar ook hun kansen om kanker te overleven.
In Nederland krijgen jaarlijks zo’n 600 kinderen de diagnose kanker. Leukemie is de meest voorkomende vorm (ongeveer 25 procent), gevolgd door hersentumoren en lymfomen. Dankzij verbeterde behandelingen ligt de overlevingskans inmiddels op 75 procent, maar bij sommige tumoren, zoals hersenstamkanker, zijn de vooruitzichten veel slechter. Jaarlijks overlijden circa 150 kinderen aan de ziekte, waarmee kanker de grootste doodsoorzaak blijft onder kinderen. In totaal leven in Nederland ongeveer 12.000 mensen met de lichamelijke en geestelijke gevolgen van kinderkanker. Onderzoek en zorg, zoals aangeboden door organisaties als het Prinses Máxima Centrum, zijn cruciaal om de overlevingskansen verder te vergroten.