Wetenschappers komen met een wel heel opmerkelijke en tegelijk hoopgevende hypothese omtrent kanker. Ze stellen dat tumoren maar in beperkte mate in staat zijn om moderne therapieën het hoofd te bieden. Dat zou komen doordat tumoren eigenlijk levende fossielen zijn: wezens die zo’n 600 miljoen jaar geleden ontstonden en er stokoude trucjes op nahouden.
Het klinkt misschien een beetje gek, maar ergens lijkt de redenering van de astrobiologen Charles Lineweaver en Paul Davies niet zo gek.
Aanpassen
De mens bedenkt voortdurend nieuwe behandelingen om kanker aan te pakken. Dat moet wel: kanker past zich namelijk voortdurend aan. Wetenschappers gingen er altijd vanuit dat dat kwam doordat cellen in de tumor onderling met elkaar concurreren. Een soort natuurlijke selectie waardoor er steeds enkel superieure cellen overblijven.
Verouderd
Lineweaver en Davies hebben nu een nieuwe hypothese ontwikkeld. De wetenschappers stellen dat de manier waarop cellen in de tumoren met elkaar omgaan erop wijst dat de cellen elkaar niet bestrijden, maar juist samenwerken zoals cellen in een organisme dat ook doen. De onderzoekers leiden daaruit af dat tumoren al heel erg oud zijn en nog stammen uit de tijd waarin dieren ontstonden. Elk afweermechanisme dat de tumoren gebruiken om moderne therapieën te bestrijden, is gebaseerd op de kennis die de tumor miljoen jaren geleden heeft opgedaan en is dus eigenlijk sterk verouderd.
WIST U DAT…
Meercellig
De onderzoekers gaan ervan uit dat er een verband is tussen kanker en het ontstaan van meercellige wezens. Dat gebeurde zo’n 600 miljoen jaar geleden. In de periode daarvoor vermenigvuldigden eencelligen zich nonchalant. Het ging tenslotte maar om één cel. Toen de organismen uit meerdere cellen gingen ontstaan, veranderde dat: de vermenigvuldiging moest nu aan bepaalde regels voldoen om te voorkomen dat het nageslacht niet goed zou zijn.
Kanker: een oud organisme?
Kanker zou ontstaan zijn doordat genen die de ongecontroleerde vermenigvuldiging moeten tegengaan niet goed werkten. Lineweaver en Davies tillen dat nu naar een hoger niveau door te stellen dat kanker niet het gevolg, maar het probleem is: kanker zou niet verband houden met de evolutie van de oudste dieren, maar is het oudste dier. Het organisme had het probleem van de nonchalante vermenigvuldiging wel onder de knie, maar de celgroei niet.
Voorouders
Als tumoren de levende fossiele resten van oude dieren zijn, dan zijn het eigenlijk onze voorouders. En volgens Lineweaver en Davies zitten genen van die oude tumoren in elk mens en als er ook maar iets foutgaat, steken ze weer de kop op.
Samen
Deze kijk op kanker lijkt verontrustend, maar is ergens ook hoopgevend. De cellen in tumoren werken waarschijnlijk samen. En dat is gunstig: cellen die onafhankelijk van elkaar opereren zijn lastiger uit te schakelen, omdat ze stuk voor stuk resistent kunnen worden. De cellen in tumoren hebben elkaar nodig. Daar komt nog eens bij dat de tumor volgens de hypothese al stokoud is en het moet hebben van technieken die al 600 miljoen jaar oud zijn.
In wetenschappelijke kringen wordt met gemengde gevoelens op de hypothese gereageerd. Sommigen zijn hoopvol. Anderen willen het eerst bewezen zien. En zelfs als dat lukt, is het nog geen gelopen race, zo waarschuwen experts.
