Volgens de onderzoekers versterkt deze vondst het bewijs dat de voedselketen miljoenen jaren geleden op een vergelijkbare manier functioneerde als tegenwoordig.
Onderzoekers hebben in Venezuela bijzondere fossielen opgegraven. Het gaat om de resten van een prehistorische zeekoe, die leefde ten tijden van het Vroeg- tot Midden-Mioceen (23 miljoen tot 11,6 miljoen jaar geleden). Na verdere analyse komen de onderzoekers tot een merkwaardige ontdekking. Zo blijkt het arme beest door twee verschillende roofdieren te zijn aangevallen.
Fossiel
Het team vond de fossielen in afzettingen van de Agua Clara-formatie, gelegen ten zuiden van de Venezolaanse stad Coro. Hier stuitten ze op een fragmentarisch skelet, inclusief een gedeeltelijke schedel en achttien wervels. “We hoorden voor het eerst over deze plek van een lokale boer die enkele vreemde ‘stenen’ had gezien,” herinnert onderzoeker Marcelo Sanchez-Villagra zich. “Geïntrigeerd besloten we om verder onderzoek te doen. De eerste fossielen die we vonden, waren stukjes schedel. Het duurde even voordat we konden vaststellen dat het om resten van een zeekoe ging, die er vrij eigenaardig uitzagen.”
Zeekoe
Door geologische kaarten te bestuderen en de sedimenten op de locatie te analyseren, konden de onderzoekers vaststellen hoe oud de gesteenten waren waarin de fossielen lagen. Na een grondige analyse concludeerden de onderzoekers vervolgens dat de resten van een oude verwant van de hedendaagse doejong (of Indische zeekoe) waren, die tot het uitgestorven geslacht Culebratherium behoorde. Maar het meest merkwaardige is de manier waarop deze onfortuinlijke zeekoe zo’n 20 miljoen jaar geleden aan zijn einde is gekomen. Zo vonden de onderzoekers op de resten de bijtsporen van zowel een krokodil als een haai. Het lijkt erop dat dit immense dier eerst werd aangevallen door een krokodil en daarna verder werd opgepeuzeld door een tijgerhaai (Galeocerdo aduncus).
Aanval
De onderzoekers slaagden er ook in om de aanval te reconstrueren. Opvallende diepe tandafdrukken rond de snuit van de zeekoe wijzen erop dat de krokodil eerst probeerde om zijn prooi bij de snuit te grijpen, waarschijnlijk om hem te verstikken. Twee andere grote inkepingen laten zien dat de krokodil de zeekoe vervolgens meesleepte en openscheurde. Sporen van groeven en sneden op de fossiele resten suggereren dat de krokodil waarschijnlijk een ‘dodenrol’ uitvoerde terwijl hij de zeekoe vasthield – een gedrag dat we ook bij hedendaagse krokodillen zien. Een tand van een tijgerhaai die in de nek van de zeekoe werd gevonden, evenals haaienbeten verspreid over het hele skelet, laten zien hoe de resten van het dier later door aaseters werden opgeruimd.
Voedselketen
Het team stelt dat hun bevindingen aantonen dat de voedselketen miljoenen jaren geleden op een vergelijkbare manier functioneerde als nu. “Als we een roofdier in het wild observeren, vinden we vaak het karkas van prooien die ook als voedsel voor andere dieren dienen,” legt hoofdauteur Aldo Benites-Palomino uit. “Fossiele bewijzen hiervan komen echter veel minder vaak voor.” Hoewel er voldoende bewijs is van ecologische interacties in het fossielenarchief, gaat het in veel gevallen om fragmentarische fossielen met sporen waarvan de betekenis niet altijd duidelijk is. Het is daardoor vaak lastig om te bepalen of de sporen afkomstig zijn van actieve jacht of van aaseters. “Hierdoor wisten we niet precies welke dieren in het verleden als voedselbron voor meerdere roofdieren zouden dienen,” gaat Benites-Palomino verder. “Eerder onderzoek heeft aangetoond dat potvissen door verschillende haaiensoorten werden opgegeten. En dit nieuwe onderzoek benadrukt nu de rol van zeekoeien in de voedselketen.”
De bevindingen, gepubliceerd in Journal of Vertebrate Paleontology, bieden waardevolle inzichten in de prehistorische voedselketens en het gedrag van roofdieren tijdens het Vroeg- tot Midden-Mioceen. “Dit unieke voorbeeld biedt ons een kijkje in de voedselnetwerken in deze regio uit die tijd,” aldus Benites-Palomino. En het blijkt dus dat de voedselketen miljoenen jaren geleden opvallend genoeg niet gek veel verschilde met die van vandaag de dag. De studie toont ook aan dat het gedrag van roofdieren, zoals de dodenrol bij krokodillen, al lange tijd een effectieve jachttechniek is. De uitstekende staat waarin de fossiele resten van de zeekoe de tand des tijds hebben doorstaan, biedt dan ook een unieke kans om de interacties tussen prooi en roofdier in detail te bestuderen, wat ons helpt om de ecologische dynamiek van het verleden beter te begrijpen.
