Bijna 3 miljoen Nederlanders hebben last van een hoge bloeddruk. Met alle gevolgen van dien. Maar de oplossing is mogelijk eenvoudiger dan je denkt. Volgens nieuw onderzoek kan kalium ons van veel gezondheidsproblemen verlossen.
We weten allemaal dat te veel zout eten de bloeddruk kan verhogen, maar zo simpel blijkt het niet te zijn. Je kunt namelijk ook zout maken met minder van het schadelijke natrium en meer kalium. Zet je deze mix op tafel in plaats van normaal keukenzout dan werkt het juist bloeddruk verlagend. Plus: het is een leefstijltip, die een stuk makkelijker vol te houden is dan andere dieetadviezen.
Te veel zout
Te veel zout vergroot door het bloeddruk verhogende effect de kans op hart- en vaatziekten, beroerte en een vroegtijdige dood. En we eten met zijn allen nog steeds veel te veel zout. Om de gezondheidsschade te beperken, is het belangrijk om de verhoudingen van kalium en natrium aan te passen. Zo is er zogenoemd fijnzout te koop met ongeveer 66 procent kalium en 30 procent natrium. Kijk daarvoor op de zoutpotjes naar termen als ‘Low Sodium Salt’ of ‘LoSalt’.
Ook zijn er zoutmixen te koop waar 75 procent natrium en 25 procent kalium in zit. Het smaakt allemaal wel iets bitterder dan normaal keukenzout, maar de meeste mensen merken weinig verschil. Het smaakverschil met weinig of geen zout eten, is veel groter.
Zoveel bewijs
Volgens professor Alta Schutte van de UNSW in Sydney worden deze zoutvervangers nog nauwelijks gebruikt door patiënten, ook al zijn er talloze studies, die de gezondheidsvoordelen ervan aantonen. “We hebben ontdekt dat de huidige gezondheidsrichtlijnen niet voldoende aanbevelingen doen over het gebruik van deze zoutvervangers”, zegt Schutte. “Er is zoveel wetenschappelijk bewijs. We vinden het dan ook hoog tijd dat deze zoutvervangers een belangrijke plek krijgen in het medische advies. Dit is nodig om de groeiende groep mensen met hoge bloeddruk en het aantal vermijdbare sterfgevallen te verminderen.”
Je kunt zelf van alles doen om hoge bloeddruk te voorkomen of te verminderen. Het is belangrijk om gezonder te gaan leven. Dit houdt in dat je niet rookt, zoutbewust en gezond eet, afvalt als je overgewicht hebt, minimaal een half uur per dag beweegt, iedere nacht voldoende slaapt en leert omgaan met stress. De huisarts kan daarnaast ook medicijnen voorschrijven, mocht dit niet genoeg zijn.
Maak de switch
“Hoge bloeddruk is verantwoordelijk voor meer dan tien miljoen doden per jaar – bijna twintig mensen per minuut. Hiervan is twintig procent puur en alleen gelinkt aan het eten van te veel zout”, vertelt Tom Frieden, directeur van de internationale volksgezondheidsorganisatie Resolve to Save Lives. “Er is geen enkele twijfel dat hogebloeddrukpatiënten en hun families zouden moeten minderen met zout. De switch van normaal tafelzout naar zout met veel kalium zou daarbij enorm helpen. Het kan de bloeddruk verlagen en beschermt tegen ernstige ziektes, zoals een beroerte en vroegtijdig overlijden.”
Tijd voor een andere zoutpot
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schat dat mensen wereldwijd gemiddeld 10,8 gram zout per dag eten, terwijl het advies is om het bij dagelijks 5 gram te houden. De kaliumgemiddeldes liggen juist onder de aanbevolen hoeveelheid van 3,5 gram per dag. Naar schatting krijgen mensen gemiddeld maar 2,3 gram kalium per dag binnen.
De wetenschappers pleiten ervoor dat met kalium verrijkt tafelzout, bestaande uit ongeveer 75 procent natriumchloride en 25 procent kaliumchloride aan alle hogebloeddrukpatiënten wordt aanbevolen, met uitzondering van onder meer nierpatiënten. Ook aan de rest van de bevolking die geen last heeft van een hoge bloeddruk of nierproblemen, adviseren de experts de kaliumbevattende zoutmix in plaats van traditioneel keukenzout.
Waar zit kalium van nature in?
Kalium zit in bijna alle voedingsmiddelen, maar vooral in groente, fruit, vlees, vis, noten en aardappelen, melkproducten en brood. In 100 gram zalm zit 455 mg, een banaan bevat 374 mg kalium, in een glas halfvolle melk zit 240 mg, na een handje ongezouten pinda’s is je lichaam 190 mg kalium rijker en een snee volkorenbrood bevat 88 mg kalium. Zo’n 90 procent hiervan wordt ook daadwerkelijk door het menselijk lichaam opgenomen.
De werking van kalium
Kalium zorgt ervoor dat zenuwprikkels goed geleid worden en spieren zich samentrekken. Het regelt samen met chloride en natrium de vochtbalans en de bloeddruk. Meer kalium betekent een lagere bloeddruk. Sommige mensen hebben moeite om de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid kalium binnen te krijgen. Dit is voor volwassen mannen en vrouwen 3500 mg. Maar als je gezond en gevarieerd eet zou dit moeten lukken.
