Deze hamklok was een Romeins zakhorloge

De bijzondere hamklok werd in de achttiende eeuw gevonden in de ruïne van Villa dei Papiri: een Romeinse villa in de stad Herculaneum. Net als Pompeii werd ook Herculaneum vernietigd toen de Vesuvius in het jaar 79 na Christus uitbarstte. De hamklok vertelt een bijzonder verhaal. Het duizenden jaren oude object werd namelijk door de Romeinen gebruikt als zakhorloge.

Professor Christopher Parslow van de Wesleyan Universiteit heeft een 3D-reconstructie gemaakt van de hamklok. Hij maakte tientallen foto’s van de oorspronkelijk bronzen hamklok in het Nationaal Archeologisch Museum van Napels en gebruikte een 3D-printer om een look-a-like te creëren.

De hamklok werd door Romeinen op dezelfde manier gebruikt als een hedendaags zakhorloge. De hamklok past in een gemiddelde koffiemok en was dus toentertijd makkelijk mee te nemen. Daar is ook alles mee gezegd. In tegenstelling tot moderne horloges was de hamklok niet makkelijk te gebruiken.

Zo werkt de hamklok
De verticale lijnen geven de maanden van het jaar aan. De horizontale lijnen tonen het aantal uur na zonsopgang of voor zonsondergang. Wil je de hamklok gebruiken, dan moet je zorgen dat de schaduw van het uitstekende stukje precies op de verticale lijn van de huidige maand valt. Vervolgens tel je het aantal horizontale lijnen tot de horizontale lijn die het dichtst bij het puntje van de schaduw ligt. En voila: je hebt het aantal uren na of voor zonsopkomst.

Tot op de kwartier nauwkeurig
Parslow vertelt aan National Geographic dat het mogelijk is om de actuele tijd tot op het kwartier nauwkeurig te achterhalen. “Toch is de schaal van de klok zo klein, dat het lastig is om de tijd zo precies af te lezen”, vertelt Parslow. Het was voor Romeinen ook niet belangrijk om de tijd tot op de minuut te weten.

Statussymbool
Historicus Alexander Jones van de New York universiteit beweert zelfs dat de hamklok niet praktisch gebruikt werd. “Net zoals hedendaagse, dure Zwitserse horloges was het mogelijk meer een statussymbool. Als je zo’n horloge bezit gebruik je het niet om de tijd te lezen. Je gebruikt het om te laten zien dat je er één hebt.”

Humor
Maar waarom een klok in de vorm van een ham? Parslow weet het niet zeker, maar voor epicuristen (aanhangers van het epicurisme, een stroming in de klassieke filosofie) was het varken een belangrijk symbool voor levensvreugde en het credo ‘pluk de dag’. Daarnaast hadden de Epicuristen veel gevoel voor humor.