Als de aarde met 2 graden opwarmt ten opzichte van het pre-industriële tijdperk zijn de gevolgen niet te overzien. En we zijn met z’n allen hard op weg om dat scenario te realiseren. Een gebied ter grootte van de Verenigde Staten zal dan tijdens extreme hittegolven te heet worden voor jong en oud.
Zelfs gezonde, fitte mensen raken oververhit. En voor mensen boven de 60 zal meer dan een derde van al het landoppervlak ter wereld onleefbaar worden. Deze dramatische conclusies komen uit een grote internationale studie onder leiding van King’s College London, die duidelijk maakt dat op dit moment ongeveer 2 procent van het aardoppervlak tijdelijk te heet kan worden voor mensen jonger dan 60 jaar. Voor ouderen ligt dat percentage al boven de 20 procent. Bij 2 graden opwarming stijgt dit tot respectievelijk 6 en 35 procent. Uit nieuwe klimaatmodellen blijkt dat deze grens al binnen enkele decennia bereikt wordt, als we zo doorgaan.
Dodelijke temperaturen
Extreme hitte is levensgevaarlijk. Het menselijk lichaam kan dan zijn kerntemperatuur – die in gezonde toestand 37 graden is – niet meer reguleren. Onderzoekers onderscheiden daarbij twee grenzen: ‘oncompenseerbare’ hitte, waarbij het lichaam oververhit raakt, en ‘onleefbare’ hitte, waarbij de kerntemperatuur binnen zes uur stijgt tot 42 graden, met fatale gevolgen. “Ons onderzoek waarschuwt voor de mogelijk dodelijke gevolgen als de opwarming 2 graden bereikt”, legt hoofdonderzoeker dr. Tom Matthews uit. “Onleefbare hitte, die nu vooral ouderen in de heetste regio’s treft, zal dan ook bij jongere volwassenen optreden. Zelfs in de schaduw, met een sterke bries en voldoende hydratatie, veroorzaakt langdurige blootstelling aan deze temperaturen dodelijke hitteberoertes.”
Als de temperatuurstijging doorzet naar 4 à 5 graden, zal de hitte die nu vooral ouderen bedreigt, voor zo’n 60 procent van het aardoppervlak een probleem worden. In de heetste subtropische gebieden hebben zelfs jonge, fitte mensen de kans om tegen een dodelijke muur van onleefbare hitte aan te lopen. Gebieden zoals de Sahara en Zuid-Azië lopen het grootste risico.
Nu al veel slachtoffers
Extreme hittegolven eisen nu al veel slachtoffers. Sinds 2000 zijn er wereldwijd meer dan 260.000 hittegerelateerde sterfgevallen geregistreerd. De drie dodelijkste hittegolven van deze eeuw – Europa in 2003 (72.000 doden), Europa in 2022 (62.000 doden) en Rusland in 2010 (56.000 doden) – tonen aan hoe gevaarlijk hitte nu al is.
Volgens Matthews is inzicht in deze hitte-extremen cruciaal om klimaatverandering te bestrijden en kwetsbare gemeenschappen te beschermen. “Wat onze studie duidelijk maakt, is dat extreme hitte bij verdere opwarming van de aarde een enorm gevaar vormt voor de volksgezondheid. We moeten ervoor zorgen dat mensen toegang hebben tot koelere plaatsen om zich tegen deze dodelijke hitte te beschermen.”