“Dit is een zeer ongebruikelijke ontdekking.”
Aan het woord is onderzoeker Camilla Whittington die haar ogen niet kon geloven. Zij ontdekte samen met haar collega’s een Australische hagedis die eerst drie eieren legde en een paar weken later een levend jong baarde. Dit is de eerste keer dat een dergelijke gebeurtenis is gedocumenteerd.
Hagedis
De hagedis in kwestie is een saiphos equalis; een soort uit de familie skinken. Deze soort behoort tot een select groepje waarin sommige individuen eieren leggen, en andere levendbarend zijn. In de noordelijke hooglanden van de staat Nieuw-Zuid-Wales in Australië baren de hagedissen levende jongen, terwijl de dieren die rond Sydney leven, eieren leggen. Maar tot nu toe heeft nog niemand aanschouwd dat dit fenomeen in één en hetzelfde nest voorkomt.
Levend jong
De onderzoekers hielden de hagedis eigenlijk voor een ander doel in de gaten. “We bestudeerden de genetica van deze soort toen we merkten dat een van de vrouwtjes drie eieren legde,” vertelt Whittington. “Enkele weken later beviel ze van een levend jong. Het zien van dat jong was een heel opwindend moment.”
Kan de evolutie ook in zijn achteruit gaan? Onderzoekers constateerden in een studie van wel. Zo kwamen ze erachter dat een bepaalde soort hagedis eerst eieren legde, vervolgens levende jongen begon te baren om later toch weer terug te zijn gegaan naar het leggen van eieren.
Stappen
Volgens de onderzoeker zijn er minstens 150 stappen tussen het leggen van eieren naar het baren van levende jongen in gewervelde dieren. “De eerste gewervelde dieren legden eieren,” legt Whittington uit. “Maar gedurende duizenden jaren vond de ontwikkeling van het embryo steeds langer in de buik plaats, totdat sommige dieren levende jongen ter wereld begonnen te brengen.”
Maar een hagedis die beide methodes uitvoert, is nog niet eerder gezien. Volgens Whittington is het eigenlijk best slim van de hagedis om op deze manier haar kansen te spreiden. “Door te wisselen tussen het leggen van eieren en het baren van levende jongen, kunnen de dieren zich aan passen aan de beste omgevingsomstandigheden,” zegt ze. Verder onderzoek naar de kleine hagedis gaat door. Zo denken de onderzoekers dat deze soort een ideaal model is om de evolutie van de zwangerschap in actie te volgen. Maar een beetje vreemd is het natuurlijk wel. “De waarneming maakt de saiphos equalis een van de gekste hagedissen ter wereld.”