Met een omvang van zo’n 1,5 kilometer is het de grootste potentieel gevaarlijke planetoïde die in de afgelopen acht jaar is ontdekt.
De ruimtesteen heeft de naam 2022 AP7 gekregen. Astronomen ontdekten de planetoïde met behulp van de Dark Energy Camera (DECam), gemonteerd op de Victor M. Blanco 4-meter Telescope in Chili.
Bijzonder
Het is een vrij bijzondere ontdekking, omdat 2022 AP7 een flinke jongen is; met een geschatte diameter van zo’n 1,5 kilometer is het de grootste potentieel gevaarlijke planetoïde (zie kader) die in de afgelopen acht jaar is ontdekt.
2022 AP7 is een zogenoemde aardscheerder. Met deze term wordt verwezen naar planetoïden (of kometen) die zich in de nabijheid van de aarde wagen. Wanneer zo’n ruimtesteen groter is dan 140 meter én een baan heeft die de baan van de aarde daadwerkelijk doorkruist, krijgt deze automatisch de aanduiding ‘potentieel gevaarlijk object’. Hoewel dat tamelijk angstaanjagend klinkt, wil dat dus zeker niet zeggen dat de ruimtesteen of komeet ook daadwerkelijk op ramkoers met de aarde komt te liggen en van de meeste potentieel gevaarlijke ruimtestenen weten we zelfs dat we er in ieder geval de komende eeuwen niets van te vrezen hebben. Ook de 1,5 kilometer grote 2022 AP7 heeft een baan die de baan van de aarde kruist en krijgt dus het stempel ‘potentieel gevaarlijk’. Maar dat wil dus niet zeggen dat de steen gedoemd is om op aarde in te slaan. ‘Potentieel gevaarlijk’ geeft simpelweg aan dat een ruimtesteen in de toekomst misschien een gevaar kan gaan vormen voor de aarde. Door dergelijke potentieel gevaarlijke ruimtestenen nauwlettend in de gaten te houden en een nauwkeuriger beeld van hun baan te verkrijgen, proberen astronomen vervolgens beter te voorspellen wanneer zo’n ruimtesteen bij de aarde in de buurt komt en of deze daadwerkelijk een gevaar kan gaan vormen voor onze planeet. Vaak zien we dat op basis van dergelijk vervolgonderzoek al spoedig kan worden uitgesloten dat een potentieel gevaarlijk object in ieder geval in de komende eeuw(en) echt gevaarlijk wordt.
Lastig waar te nemen
Juist het feit dat 2022 AP7 zich in de binnenste regionen van het zonnestelsel – oftewel nabij de aarde – ophoudt, maakte het lastig om deze te detecteren. De gloed van de zon zit namelijk enorm in de weg. Op jacht naar aardscheerders kiezen astronomen er daarom heel bewust voor om in de schemering hun blik op het heelal te richten. Maar zelfs dan is het geen gelopen race, omdat zonlicht nog steeds een enigszins storende factor is én ze genoodzaakt zijn om nabij de horizon te observeren en dus ook nog eens geplaagd worden door de dikke aardatmosfeer die observaties bemoeilijkt. Dat het nu toch gelukt is om 2022 AP7 waar te nemen, is dan ook zeker grotendeels te danken aan de enorme gevoeligheid van DECam. Met de camera kan niet alleen een groot deel van het heelal worden afgespeurd, maar is het tevens mogelijk om juist heel lichtzwakke objecten te spotten.
Nog twee planetoïden
Naast 2022 AP7 presenteren de astronomen ook de ontdekking van twee andere aardscheerders: 2021 LJ4 en 2021 PH27. Beide planetoïden behoren niet tot de potentieel gevaarlijke objecten; hun banen blijven keurig binnen de baan van de aarde. Overigens is dat ergens ook weer wel bijzonder; tot op heden zijn ons slechts 25 ruimtestenen bekend die zich nooit buiten de omloopbaan van de aarde bewegen.
Warm
2021 PH27 verdient daarbij nog wat extra aandacht. De ruimtesteen gaat voor nu namelijk de boeken in als de planetoïde die zich het dichtst bij de zon begeeft. Die ritjes langs onze moederster laten de ruimtesteen niet koud; de temperatuur van het oppervlak van de planetoïde zou door de nabijheid van de zon hoog genoeg oplopen om lood (met een smeltpunt van 327,5 graad Celsius) te doen smelten.
Toekomstige ontdekkingen
Dat er in het hart van ons zonnestelsel nog meer te ontdekken valt, lijkt vast te staan. Maar of er nog heel veel grote ruimtestenen – zoals 2022 AP7 op ontdekking wachten – is twijfelachtig. “Met ons onderzoek in de schemering zoeken we binnen de banen van de aarde en Venus naar planetoïden,” legt onderzoeker Scott S. Sheppard uit. “Tot op heden hebben we twee grote aardscheerders gevonden die ongeveer 1 kilometer groot zijn (…) Er wachten waarschijnlijk slechts enkele aardscheerders met vergelijkbare omvang op ontdekking en die grote, onontdekte planetoïden hebben waarschijnlijk banen die ze het grootste deel van de tijd binnen de banen van de aarde en Venus houden.”
Ondertussen gaat de zoektocht naar die onontdekte planetoïden natuurlijk stug door. Die zoektocht is overigens niet alleen belangrijk met het oog op de bescherming van onze planeet, maar kan ook bijdragen aan een beter begrip van de verspreiding van kleine hemellichamen in ons zonnestelsel. En dat kan weer meer inzicht geven in hoe planetoïden door het binnenste van ons zonnestelsel reizen en hoe de interactie met de zwaartekracht en hitte van de zon bijdraagt aan het uiteenvallen van ruimtestenen. “Dit is een unieke kans om beter te begrijpen wat voor soort objecten er in het binnenste van het zonnestelsel schuilgaan,” vindt Sheppard.
