Er is al langer bekend dat blowen niet al te best is voor de hersenen. Maar wat er nu exact misgaat, was niet duidelijk. Nu is er een nieuwe grote studie die preciezer aantoont wat het effect is van cannabisgebruik op hersenactiviteit. En dat ziet er niet goed uit.
De onderzoekers scanden de hersenen van duizenden jonge mensen tussen de 22 en 36 jaar. Bij 63 procent van de zware cannabisgebruikers was er verminderde hersenactiviteit te zien tijdens een taak die het werkgeheugen testte. 68 procent van de recente gebruikers had een vergelijkbare afname van de hersenactiviteit. Daardoor presteerden ze slechter op taken waarvoor het werkgeheugen belangrijk is.
Het werkgeheugen
Het werkgeheugen is een ietwat vage term voor het hersengedeelte dat ervoor zorgt dat we informatie kunnen verwerken en opslaan. Het stelt mensen in staat om bijvoorbeeld instructies op te volgen of wiskundige problemen op te lossen. De onderzoekers definiëren zware cannabisgebruikers als mensen die meer dan duizend keer cannabis hebben gebruikt in hun leven. Een matige gebruiker heeft het tussen de 10 en 999 keer gebruikt, terwijl je bij minder dan tien keer als niet-gebruiker wordt beschouwd.
Tijdens het onderzoek ondergingen de deelnemers een MRI-scan terwijl ze zeven cognitieve taken uitvoerden. Deze taken waren ontworpen om verschillende cognitieve functies te testen, zoals werkgeheugen, beloning, emotie, taal, motoriek, relationele beoordeling en theory of mind (het vermogen om de gedachten en intenties van anderen te begrijpen).
Statistische drempels
Over de werkgeheugentests vertelt onderzoeker Joshua Gowin aan Scientias.nl: “Deelnemers zagen ofwel een afbeelding en drukten op een knop telkens als ze die zagen, of ze kregen de opdracht om op de knop te drukken als de huidige afbeelding hetzelfde was als de afbeelding die ze twee plaatjes geleden zagen. Deze taak wordt veel gebruikt in werkgeheugentests en heeft een betrouwbare hersenrespons.”
De onderzoekers concludeerden dat cannabis een significant effect had op de hersenfunctie tijdens werkgeheugentaken. De andere cognitieve taken vertoonden minder sterke effecten. “We hebben de strengste wetenschappelijke methoden toegepast en strikte statistische drempels gehanteerd om de betrouwbaarheid van onze resultaten te garanderen”, zegt onderzoeker Gowin. “Hoewel sommige andere taken ook een lichte cognitieve achteruitgang lieten zien, was alleen de impact op het werkgeheugen statistisch significant.” Er is ook gecorrigeerd voor bijvoorbeeld alcoholgebruik of opleidingsniveau.
Prefrontale cortex
De verminderde hersenactiviteit bij zware cannabisgebruikers werd vooral waargenomen in de prefrontale cortex en de anterieure insula. Deze hersengebieden spelen een cruciale rol bij besluitvorming, geheugen, aandacht en emotionele verwerking. “De prefrontale cortex en de voorste insula vertoonden beide een lagere activatie tijdens de taak, wat overeenkomt met andere onderzoeken naar het effect van cannabis op de hersenen. Deze regio’s hebben ook hoge concentraties cannabinoïdereceptoren”, aldus de onderzoeker.
Of de gevolgen blijvend zijn? “Het is mogelijk dat deze effecten langdurig zijn. Mensen die een geschiedenis van zwaar gebruik hadden, maar niet recentelijk hadden gebruikt, vertoonden nog steeds verminderde hersenactiviteit. Er zijn aanwijzingen uit andere onderzoeken dat sommige effecten van cannabis gedeeltelijk omkeerbaar kunnen zijn. Maar meer onderzoek is nodig”, aldus Gowin.
Denken vertragen
Zijn studie maakt duidelijk welke mechanismen er achter de cognitieve achteruitgang zitten. “Het onderzoek wijst op een biologisch mechanisme dat enkele van de bekende associaties met cannabisgebruik op cognitie kan verklaren: het kan het denken vertragen en interfereren met leren en geheugen. Mensen moeten deze effecten afwegen bij hun beslissing hoeveel en hoe vaak ze cannabis gebruiken.”
De onderzoekers benadrukken dat er nog veel vragen onbeantwoord blijven. “Grote, langdurige studies zijn nodig om te begrijpen of cannabisgebruik direct leidt tot veranderingen in hersenfunctie, hoe lang deze effecten aanhouden en of verschillende leeftijdsgroepen anders worden beïnvloed”, besluit Gowin.
Maar cannabisgebruik lijkt dus flink schadelijk voor de hersenen, met name voor dat zo belangrijke werkgeheugen. Reden genoeg om die joint te laten liggen.