Groenland is sinds 1992 zo’n 3,8 biljoen ton ijs kwijtgeraakt

De huidige trends kunnen tegen het einde van de eeuw zeker 400 miljoen mensen slachtoffer maken van overstromingen.

Onderzoekers komen wederom met verontrustend nieuws over de Groenlandse ijskap. Een internationaal team van wetenschappers heeft in een nieuwe studie het meest complete beeld geschetst van de hoeveelheid ijs dat in de afgelopen decennia op Groenland is weggesmolten. En uit de bevindingen blijkt dat het land wel heel veel ijs heeft zien verdwijnen; zeker 3,8 biljoen ton ijs (!) sinds 1992.

De cijfers
De onderzoekers baseren zich op verschillende modellen en satellietgegevens over het volume en de stroom van de ijskap verzameld tussen 1992 en 2018. En daaruit blijkt het volgende. In de jaren negentig raakte de Groenlandse ijskap gemiddeld zo’n 33 miljard ton ijs per jaar kwijt. In het afgelopen decennia is dat gestegen naar zeker 254 miljard ton ijs per jaar. Dit betekent dat de hoeveelheid ijs dat op Groenland wegsmelt in de afgelopen drie decennia met zeker het zevenvoudige is toegenomen. In 2011 verloor Groenland het meeste ijs, toen er zo’n 335 miljard ton verdween. Na 2013 nam de snelheid waarmee het ijs verdween iets af; er verdween jaarlijks gemiddeld 238 miljard ton.

Zeespiegelstijging
De onderzoekers maken zich behoorlijk zorgen over de wereldwijde zeespiegel die door het wegkwijnende Groenlandse ijs enorm zal stijgen. Op dit moment levert de Groenlandse ijskap namelijk al de grootste bijdrage aan de zeespiegelstijging. De resultaten uit de studie laten zien dat het verlies van 3,8 biljoen ton ijs gelijk staat aan een zeespiegelstijging van zeker 10,6 millimeter. Volgens het onderzoeksteam volgen we op dit moment de lijn van het meest pessimistische klimaatmodel dat door het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) is opgesteld.

De zon werpt een gouden gloed op een ijsberg in de Diskobaai in Groenland. Veel van het jaarlijkse massaverlies van Groenland vindt plaats door afkalvende ijsbergen zoals deze. Afbeelding: Ian Joughin, University of Washington

Overstromingen
In 2013 voorspelde het IPCC dat de wereldwijde zeespiegel tegen 2100 ongeveer 60 centimeter hoger zal liggen. En dat is behoorlijk alarmerend. Zeker 360 miljoen mensen zullen hierdoor jaarlijks rekening moeten houden met dreigende overstromingen. Maar de nieuwe studie laat zien dat Groenland veel sneller ijs verliest en dat we nu afstevenen op een zeespiegelstijging van wel 7 centimeter meer tegen het einde van de eeuw. “De vuistregel luidt dat voor elke centimeter dat de zeespiegel stijgt, er zes miljoen mensen die aan de kust wonen slachtoffer kunnen worden van overstromingen,” zegt onderzoeker Andrew Shepherd. “Tellen we alles bij elkaar op, dan betekent dit dat tegen het einde van de eeuw zeker 400 miljoen mensen rekening moeten houden met overstromingen. De gevolgen hiervan moeten we niet onderschatten en zullen echt verwoestend zijn voor mensen die aan de kust wonen.”

Klimaatverandering
Over de oorzaak van het wegsmeltende Groenlandse ijs hoeven we niet te speculeren. De onderzoekers tonen namelijk aan dat de helft van het wegkwijnende ijs te wijten is aan oppervlaktesmelt veroorzaakt door hogere temperaturen. Warmere lucht tast namelijk de ijskap van bovenaf aan. De andere helft is het gevolg van sneller stromende gletsjers waaraan stijgende oceaantemperaturen ten grondslag liggen. Warmer water ‘knaagt’ aan de onderzijde van de gletsjertongen, waardoor zij massa verliezen, de achterliggende gletsjers minder tegenwicht hebben en gemakkelijker in zee kunnen glijden. Naast deze twee trends zijn er ook nog de zeer veranderlijke weersomstandigheden die deze trends tijdelijk kunnen versterken of verzwakken. Dat betekent dat er van jaar tot jaar sprake kan zijn van enige variatie.

Wetenschappers pleiten dan ook voor actie om onze emissies terug te schroeven. Want de Groenlandse ijskap herbergt voldoende ijs om de wereldwijde zeespiegel – als de ijskap volledig zou smelten – met zo’n zeven meter te laten stijgen. “De ijskap zal, zelfs onder de meest extreme emissiescenario’s, veel tijd nodig hebben om te smelten,” zei onderzoeker Ruth Mottram al eerder tegen Scientias.nl. “Maar ik denk dat het wel duidelijk is dat we ons voor moeten bereiden op zeespiegelstijging en dat we er – aangezien klimaatmodellen de smeltsnelheid vaak onderschatten – op voorbereid moeten zijn dat de zeespiegel wel eens sneller kan stijgen dan het IPCC in het meest recente rapport stelde.” Volgens veel wetenschappers is het dan ook heel belangrijk om grote ijskappen goed in de gaten blijven houden. Want onlangs kwamen onderzoekers ook al met het nieuws dat de Groenlandse ijskap steeds onstabieler wordt. Bovendien is het belangrijk om te blijven monitoren hoeveel het smeltende ijs bijdraagt aan de toekomstige zeespiegelstijging.

Bronmateriaal

"Greenland has lost 3.8 trillion tonnes of ice since 1992" - University of Leeds (via Scimex)

Afbeelding bovenaan dit artikel: Ian Joughin

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd