En ze hebben ook nog eens een grote smaakpotentie!
De toekomst van koffie – een wereldwijd zeer geliefd drankje – ziet er weinig rooskleurig uit. Door toedoen van klimaatverandering – en daarmee samenhangende toename van droogte, hittegolven en ziekte – zou de koffieproductie op termijn weleens terug kunnen vallen naar 50%. Een doemscenario voor de koffieliefhebber, maar met name ook voor de tientallen miljoenen – veelal kleine – boeren die voor hun levensonderhoud afhankelijk zijn van hun koffieplanten.
Perspectief
Geen wonder dat onderzoekers hard op zoek zijn naar manieren om deze boeren perspectief te bieden en de toekomst van de koffieplant zeker te stellen. Zo wordt er bijvoorbeeld druk gezocht naar wilde koffiepopulaties die – in tegenstelling tot de populaire arabica koffieplanten – wel bestand zijn tegen de droogte en hitte die koffieplanten in de toekomst voor de kiezen krijgen. En onderzoekers van de Wageningen University onthullen nu dat die zoektochten niet tevergeefs zijn.
In bossen in Oeganda heeft een team van Oegandese, Nederlandse en Franse wetenschappers namelijk nieuwe, wilde koffiepopulaties aangetroffen en genetisch onderzocht. En de koffiepopulaties blijken verschillende klimaatbestendige eigenschappen te hebben, zo schrijft onderzoeker Catherine Kiwuka in haar onderzoek waarmee ze deze week aan de Wageningen University is gepromoveerd.
Robusta
Het gaat om nieuwe wilde robusta populaties. Robusta is doorgaans van mindere kwaliteit dan arabica, maar de Oegendese robusta komt qua kwaliteit zeer dicht bij de arabica in de buurt. De nieuwe wilde koffiepopulaties zijn dan ook niet alleen klimaatbestendig, maar hebben tevens smaakpotentie, aldus Kiwuka. Ze is optimistisch dat de wilde koffiepopulaties kunnen helpen om een lekkere, klimaatbestendige koffie te produceren. “Ze kunnen als we ze kruisen, bijdragen aan een klimaatbestendige koffie,” vertelt Kiwuka aan Scientias.nl. “In aanvulling op de klimaatbestendigheid hebben ze mogelijk ook nog andere waardevolle eigenschappen. Zo zijn ze mogelijk ook beter bestand tegen ongedierte en ziekten.”
Bossen
Dat er in de bossen van Oeganda nog zoveel wilde koffiepopulaties met veelbelovende eigenschappen op ontdekking wachten, is volgens Kiwuka niet heel verrassend. “We weten dat de bossen in Oeganda divers en uniek zijn. Zo weten we bijvoorbeeld dat het Zoka-bos in het noorden van Oeganda robusta koffiepopulaties herbergt die heel nauw verwant zijn aan de arabica populaties en in hetzelfde bos zijn ook wilde familieleden van andere gewassen – zoals rijst – te vinden.”
Ontbossing
Minder vanzelfsprekend is het dat we de wilde koffiepopulaties die in de Oegandese bossen schuilgaan tijdig gaan ontdekken. Veel van de Oegandese bossen worden namelijk ernstig bedreigd door ontbossing. Dat geldt ook voor het Zoka-bos waarvan op dit moment nog maar 10 vierkante kilometer over is. Het is dan ook niet ondenkbaar dat in de bossen oorspronkelijk nog veel meer wilde en veelbelovende koffiepopulaties te vinden waren die nog voor ontdekking verloren zijn gegaan. “Dat is gezien de alarmerende snelheid waarmee leefgebieden worden veranderd en vernietigd goed mogelijk,” bevestigt Kiwaku. “Het benadrukt nog maar eens hoe belangrijk het is om te redden wat er nog over is.” De toekomst van koffie is zo nauw verbonden met de toekomst van de bossen. “We waarderen koffie en maken ons zorgen over de toekomst ervan. In Afrikaanse bossen is als het om koffieplanten gaat nog steeds waardevolle diversiteit te vinden, maar deze bossen worden voortdurend bedreigd. Kunnen onze zorgen omtrent koffie ons motiveren om die bossen te behouden? Ik hoop het!”
Meer onderzoek naar de wilde koffiepopulaties moet duidelijk maken in hoeverre zij een bijdrage kunnen leveren aan de toekomst van ons geliefde bakje koffie. Want klimaatbestendigheid is leuk, maar smaak is minstens zo belangrijk. En dus zal nader onderzocht moeten worden hoe die verschillende eigenschappen zich tot elkaar verhouden en hoe er – middels kruisingen – een koffieplant kan worden verkregen die smakelijke koffie levert en zich ook in een warmere wereld staande kan houden.
