Goed boek kan de realiteit veranderen

Als u u helemaal verliest in een boek en u sterk identificeert met de hoofdpersoon, dan heeft dat verstrekkende gevolgen voor de realiteit.

Dat blijkt uit een onderzoek van de universiteit van Ohio. De onderzoekers baseren hun conclusies op experimenten.

Experiment
De onderzoekers verzamelden een aantal mensen en lieten ze een fictief verhaal lezen. Tot hun grote verbazing had het verstrekkende gevolgen wanneer mensen zich sterk identificeerden met de hoofdpersonen. Het leidde zelfs tot echte (tijdelijke) veranderingen in het leven van de lezers.

WIST U DAT…

Stemmen
De onderzoekers gaven de lezers bijvoorbeeld een fictief verhaal over iemand die ging stemmen, maar onderweg allerlei obstakels moest overwinnen (file, autopech, enzovoort). Soms was het verhaal in de eerste (ik ging het stemlokaal binnen) en soms in de derde persoon (Paul ging het stemlokaal binnen) geschreven. Soms zat de hoofdpersoon op dezelfde universiteit als de proefpersonen. Soms ook niet. Na het lezen van het verhaal moesten de proefpersonen aangeven in hoeverre ze zich ermee konden identificeren. Mensen die het verhaal in de eerste persoon lazen en die vaststelden dat de hoofdpersoon op dezelfde universiteit zat, konden zich het best met de hoofdpersoon identificeren. Enkele dagen later waren er echte verkiezingen en bleken mensen die zich met de hoofdpersoon identificeerden veel sterker geneigd om te gaan stemmen. Van de mensen die op dezelfde universiteit zaten als Paul en het verhaal in de eerste persoon lazen, ging 65 procent stemmen. Van de mensen die een verhaal lazen over iemand die niet op dezelfde universiteit zat, ging slechts 29 procent stemmen. In een tweede experiment lazen mensen het verhaal van een persoon die van een ander ras bleek te zijn of een andere geaardheid bleek te hebben. De proefpersonen die er laat in het verhaal achterkwamen dat de hoofdpersoon van een ander ras was of een andere geaardheid had, identificeerden zich het sterkst met hem. Deze lezers keken na het lezen van het verhaal veel positiever tegen mensen van andere rassen of met een andere geaardheid aan. Ook bleken ze wanneer ze het over deze groepen mensen hadden minder snel in stereotyperingen te vervallen.

Verliezen
Toch kon niet elk verhaal ervoor zorgen dat mensen hun gedrag veranderden. Het gebeurde alleen wanneer mensen zichzelf en hun eigen ideeën vergaten en zich als het ware helemaal in het boek verloren. Dat blijkt wel uit een experiment met studenten. De studenten zaten in een kamer met daarin spiegels. Ze konden zich in die kamer niet in het verhaal verliezen, hadden moeite om zich met de hoofdpersoon te identificeren en ook hun gedrag veranderde niet. “Hoe meer je aan je eigen identiteit herinnerd wordt, hoe minder waarschijnlijk het is dat je de identiteit van het karakter aanneemt,” vertelt onderzoeker Geoff Kaufman. “Je moet in staat zijn om jezelf buiten beschouwing te laten en jezelf echt in een boek te verliezen om deze ervaring mee te maken.”

Foto: Peter Dutton (cc via Flickr.com).

Groep
Het helpt wanneer een fictief karakter tot dezelfde groep behoort, zo blijkt uit de experimenten. Zo konden studenten zich gemakkelijker identificeren met een hoofdpersoon die aan dezelfde universiteit studeerde. In het geval van het verhaal over de homoseksuele jongen, bleken mensen zich gemakkelijker met hem te kunnen identificeren wanneer ze er pas later achterkwamen dat hij homo was. “Wanneer ze (de proefpersonen, red.) pas later achterhaalden dat het karakter homoseksueel was dan was de kans dat ze zich in het verhaal verloren net zo groot als wanneer de proefpersonen een verhaal over een heteroseksuele student lazen,” vertelt onderzoeker Lisa Libby.

Opvallend genoeg hebben mensen totaal niet in de gaten dat verhalen ze zo beïnvloeden. “Het is een onbewust proces.” Het volledige onderzoek is terug te vinden in het blad Journal of Personality and Social Psychology.

Bronmateriaal

"“Losing yourself' in a fictional character can affect your real life" - OSU.edu
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Paul Bence (cc via Flickr.com).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd