Onlangs presenteerden NASA en ESA een schitterende nieuwe foto van de Adelaarsnevel, ook wel bekend als de Arendnevel, gemaakt door de James Webb-telescoop. Deze nevel bevindt zich op zo’n 6500 lichtjaar afstand en is natuurlijk vooral bekend om de gaszuilen. Deze stelen al decennia de show. Is het niet op Scientias.nl, dan wel op tv, in de film (intro van ‘Contact’) of in een tijdschrift. De foto werd namelijk in korte tijd wereldberoemd. En dat is niet zo gek: de Arendnevel met zijn stoffige pilaren is prachtig.
Maar nu deelt de Europese ruimtevaartorganisatie nóg een nieuwe foto. Dit kiekje van de gaszuilen in de Adelaarsnevel is nogal griezelig. De pilaren lijken spookachtige structuren voor een bloedrode achtergrond. Ook zijn veel sterren op mysterieuze wijze verdwenen. Hoe komt dit eigenlijk?
De verklaring is eigenlijk heel simpel: de foto is gemaakt met Webbs Mid-Infrared Instrument (MIRI). Dit is een camera en een spectrograaf die middellange tot lange infraroodstraling observeert. Sterren stralen weinig middellange infraroodstraling uit en daardoor wordt fel sterlicht onderdrukt. De meeste sterren die zichtbaar zijn op de foto, zijn stoffige sterren: ze zijn zó jong dat ze nog omringd worden door een nevel of ze zijn zo oud dat ze alweer gas verliezen.
Op de foto zijn geen verre sterrenstelsels zichtbaar. Dit komt doordat er zoveel gas en stof in het interstellaire medium in de Melkweg aanwezig is, dat de middellange infraroodstraling van sterrenstelsels hier niet doorheen kan komen.
In de stoffige pilaren ontstaan veel jonge sterren. Deze pilaren blijven helaas niet voor altijd bestaan. Sterrenwinden van zware, nabije sterren zorgen ervoor dat de pilaren ‘eroderen’ en uiteindelijk worden vernietigd.
Foto met een Nederlands tintje
Leuk weetje over de MIRI-camera: NOVA (de Nederlandse Onderzoeksschool Voor Astronomie) was verantwoordelijk voor de hoofdoptiek van de MIRI-spectrometer en leverde daarmee een belangrijke bijdrage aan het instrument. De foto heeft dus een fraai Nederlands tintje.
