En dat kan leiden tot watertekorten voor miljoenen mensen in Azië.
Het Himalaya-gebergte wordt ook wel de ‘derde pool’ van de aarde genoemd. Na de Noord- en de Zuidpool is er namelijk in de Aziatische bergen het meeste gletsjerijs te vinden. Dat dit ijs momenteel rap aan het wegkwijnen is, is geen verrassing. Maar een nieuwe studie heeft nu ontdekt dat de gletsjers in de Himalaya echt razendsnel smelten; ze blijken veel sneller te krimpen dan gletsjers elders op de wereld.
Razendsnel
Het is een verontrustende ontdekking. “Onze bevindingen laten duidelijk zien dat er nu tien keer zo snel ijs smelt dan gemiddeld over de afgelopen eeuwen,” zegt onderzoeker Jonathan Carrivick. “Deze versnelling is pas in de afgelopen decennia ontstaan en valt samen met de door de mens veroorzaakte klimaatverandering.”
Studie
Het team gebruikte satellietbeelden en digitale hoogtemodellen om te achterhalen hoe de gletsjers er zo’n 400-700 jaar geleden, tijdens de Kleine IJstijd, uitzagen. De satellietbeelden onthulden richels die de voormalige gletsjergrenzen markeren. De onderzoekers gebruikten de vorm van deze richels om de omvang van de voormalige gletsjer en de hoogte van het ijsoppervlak te schatten. Door de ‘reconstructie’ te vergelijken met de gletsjer nu, slaagden de onderzoekers erin het volume – en dus ook het massaverlies – te bepalen.
Massaverlies
De cijfers liegen er niet om. Want uit de bevindingen blijkt dat de Himalaya-gletsjers sinds de Kleine IJstijd zo’n 40 procent van hun oppervlak hebben verloren. In deze periode is er maar liefst tussen de 390 km3 en 586 km3 ijs gesmolten. Voor je beeldvorming, dat is het equivalent van al het ijs dat zich tegenwoordig in de Centraal-Europese Alpen, de Kaukasus en Scandinavië samen bevindt. Het water dat door dat deze smelt is ontstaan, heeft geleid tot een mondiale zeespiegelstijging tussen de 0,92 mm en 1,38 mm.
Meren en puin
De onderzoekers ontdekken daarnaast dat Himalaya-gletsjers ook ijs lijken te verliezen op de plekken waar ze in meren stromen. Het aantal en de grootte van deze gletsjermeren nemen toe, wat volgens de onderzoekers kan wijzen op een aanhoudende versnelling van het massaverlies. Bovendien lijken tevens gletsjers met aanzienlijke hoeveelheden natuurlijk puin snel ijs te verliezen. “We zouden bij het modelleren van gletsjers ook rekening met deze factoren moeten houden,” vindt Carrivick.
Watertekort
Dat de Himalaya-gletsjers in wiedeweerga smelten, is slecht nieuws voor miljoenen omwonenden. Zo kan het tot watertekorten leiden voor miljoenen mensen in Azië, zo waarschuwen de onderzoekers. Tijdens het droge seizoen is smeltwater van ijs namelijk een belangrijke bron die rivieren zoals de Ganges, Brahmaputra en Indus vullen. Op dit moment fungeert dit toegenomen smeltwater als een buffer voor de mensen die in de regio wonen. Maar als de Himalaya-gletsjer steeds sneller krimpt, kunnen dichtbevolkte landen zoals India en Bangladesh binnen enkele decennia al te maken krijgen met water- of voedseltekorten. In sommige delen van de derde pool is dit zelfs een grotere zorg dan overstromingen. Vooral in droge streken – denk aan de westelijke Himalaya, Hindu Kush en Centraal-Azië – is het smeltwater van gletsjers cruciaal voor het in stand houden van de landbouw. Aanpassingsstrategieën zijn helaas beperkt. En dat zou ertoe kunnen leiden dat mensen uiteindelijk zelfs gedwongen worden te verhuizen.
“Mensen in de regio zijn nu al getuige van veranderingen die groter zijn dan alles wat er in de afgelopen eeuwen is gezien,” zegt onderzoeker Simon Cook. “Dit onderzoek bevestigt dat die veranderingen steeds sneller gaan en dat ze een significante impact hebben; niet alleen voor de betreffende regio’s, maar ook voor hele naties.”
De Himalaya bevat meer dan 40 bergtoppen boven de 7000 meter hoogte en 9 toppen boven de 8000 meter. Daaronder behoort ook de hoogste berg ter wereld, de Mount Everest. De studie laat zien dat klimaatverandering dus zelfs deze hooggelegen gebieden op aarde niet koud laat. Eerdere studies hebben zelfs voorspeld dat tegen het einde van de eeuw een aanzienlijk deel van het gletsjerijs in de Himalaya verdwenen zal zijn.
