Er zijn studies die suggereren dat mensen die met mate alcohol drinken, langer leven dan mensen die helemaal geen alcohol drinken. Maar wie dergelijke onderzoeken gebruikt om zijn of haar matig alcoholgebruik goed te praten, zit goed fout, zo stelt nieuw onderzoek nu. Want die studies deugen niet.
Dat is te lezen in het blad JAMA. De onderzoekers baseren hun conclusie op een review en meta-analyse van 107 cohortstudies waaraan in totaal meer dan 4,8 miljoen mensen deelnamen. De onderzoekers keken daarbij met name naar het verband tussen alcoholconsumptie en sterfte door alle oorzaken, maar hielden daarbij ook rekening met andere factoren die van invloed konden zijn op de sterftekans, zoals bijvoorbeeld de leeftijd en het geslacht van de proefpersonen. Het leidt tot tamelijk ontnuchterende bevindingen. Zo konden de onderzoekers geen aanwijzingen vinden dat mensen die zo af en toe drinken (minder dan 1,3 gram ethanol per dag, oftewel ongeveer 1 drankje per week) of mensen die dagelijks tussen de 1,3 en 24 gram ethanol per dag nuttigen) een kleinere sterftekans hebben dan mensen die helemaal geen alcohol drinken. Er is dus geen gezondheidsvoordeel te behalen door kleine hoeveelheden alcohol te drinken, zo schrijven de onderzoekers.
Niet verrassend
En in diezelfde studie onthullen ze bovendien dat het nuttigen van alcoholische versnaperingen al vanaf een geringe hoeveelheid juist een nadelig effect op de gezondheid heeft. “Zelfs een kleine en gematigde alcoholconsumptie kan negatieve effecten hebben op de gezondheid,” concludeert onderzoeker Jinhui Zhao. Het verrast hem niet. “Het hoofdingrediënt van alcohol is ethanol en dat kan – samen met de stofwisselingsproducten die het voortbrengt – schade toebrengen aan het menselijk lichaam.”
Eerder onderzoek
Hoewel de resultaten Zhao niet verbazen, kunnen ze anderen zeker verrassend in de oren klinken. Er zijn eerder namelijk studies verschenen die suggereerden dat een gematigde alcoholconsumptie – van een drankje per week tot hooguit twee drankjes per dag – voordelig kon zijn voor de gezondheid. Deze – veelal observationele – studies onthulden namelijk dat mensen die met mate alcohol nuttigden een kleinere sterftekans hadden dan mensen die geen alcohol nuttigden. Die conclusie staat natuurlijk haaks op wat Zhao en collega’s nu stellen. Zhao denkt die tegenstrijdigheid wel te kunnen verklaren; de eerdere studies deugden niet.
Slechte studies
Ook in die eerdere studies werd weliswaar gekeken naar een verband tussen alcoholconsumptie en sterfte door specifieke of alle oorzaken. Maar daarbij werden fouten gemaakt, zo schrijven Zhao en collega’s. Zo werd er bijvoorbeeld onvoldoende rekening gehouden met andere factoren die (naast alcoholconsumptie) van invloed waren op de sterftekans. Ook werden drinkers soms verkeerd geclassificeerd.
Onjuiste classificatie
Zo stuitten de onderzoekers in hun analyse bijvoorbeeld op studies waar mensen die gestopt waren met drinken ingedeeld werden bij de niet-drinkers. Hoewel dat feitelijk misschien klopt, is het toch niet helemaal eerlijk, zo stellen de onderzoekers. Want wanneer mensen stoppen met drinken, komt dat vaak door gezondheidsproblemen. Door die gezondheidsproblemen hebben deze voormalige drinkers een veel hogere sterftekans dan de geheelonthouders. Door deze voormalige drinkers bij de geheelonthouders te stoppen, stijgt de sterftekans van deze groep en kan – onterecht – het beeld ontstaan dat geheelonthouding minder goed is voor de gezondheid en gepaard gaat met een hogere sterftekans dan een beetje alcohol drinken.
Andere factoren
Daarnaast werd in eerdere studies waarbij het verband tussen alcoholconsumptie en de sterftekans werd onderzocht vaak ook onvoldoende rekening gehouden met andere factoren die (eventueel naast de alcoholconsumptie) van invloed kunnen zijn op de sterftekans. Denk bijvoorbeeld aan de leeftijd, het geslacht, inkomen en levensstijl (waaronder dieet en lichaamsbeweging).
Het wordt al snel nadelig, zeker voor vrouwen
Uit de nieuwe studie blijkt – zoals gezegd – niet alleen dat gematigde alcoholconsumptie geen gezondheidsvoordelen heeft; het onderzoek geeft ook meer inzicht in het moment waarop de alcoholconsumptie nadelig wordt. Voor vrouwen ligt dat omslagpunt al op 25 gram ethanol per dag. Voor mannen ligt het opmerkelijk genoeg wat hoger: op 45 gram ethanol per dag. “Onze meta-analyse laat zien dat vrouwelijke drinkers een significant hogere sterftekans hebben dan mannen,” bevestigt Zhao. “We weten niet goed waarom dat is. Volgens sommige eerder gepubliceerde studies naar specifieke gezondheidsproblemen en alcoholgebruik zouden vrouwen weleens vatbaarder kunnen zijn voor door alcohol ingegeven gezondheidsproblemen zoals leverontsteking, hart- en vaatziekten, black-outs, katers en sommige vormen van kanker, zoals borstkanker.”
Op basis van het onderzoek komt Zhao met een duidelijk advies. “Drinkers zouden minder moeten drinken of moeten stoppen met drinken. In alcohol zitten geen ingrediënten die ons kunnen beschermen tegen ziekten en zelfs gematigde alcoholconsumptie kan schadelijk zijn voor mensen. Daarom moet je mensen ook niet aanmoedigen om te gaan drinken, in de hoop dat ze daar gezondheidsvoordeel uit gaan halen.”
