Goed nieuws voor nachtwerkers: je hoeft niet per se je gezondheid op het spel te zetten.
We weten allemaal dat nachtwerk niet bepaald gezond is. Je biologische klok raakt in de war en dat kan leiden tot allerlei gezondheidsproblemen, vooral voor je hart. Maar wat als er een simpele oplossing zou zijn? Die vraag stelden onderzoekers van het Amerikaanse medische centrum Mass General Brigham zich ook, en ze kwamen met een antwoord: het gaat niet zozeer om wanneer je slaapt, maar om wanneer je je boterhammen naar binnen werkt.
Het experiment
In een experiment sloten de onderzoekers twintig gezonde proefpersonen op in een laboratorium, zonder enig idee van tijd. Geen ramen, geen horloges en geen smartphones: niets wat hen kon vertellen hoe laat het was. De deelnemers werden verdeeld in twee groepen. De eerste groep at zoals de meeste nachtwerkers dat doen: zowel overdag als ’s nachts. De tweede groep mocht alleen overdag eten, ook al waren de proefpersonen ’s nachts wakker. Wat ze aten was precies hetzelfde, alleen het tijdstip verschilde.
Ingebouwde klok
En wat bleek? De mensen die ’s nachts doorgingen met eten, lieten een verhoogd risico zien op hartproblemen. Hun lichaam protesteerde als het ware tegen het nachtelijke gesnoep. Maar de groep die alleen overdag at, had daar helemaal geen last van. Hun hart en bloedvaten bleven gezond, ook al waren ze net zo lang wakker als de andere groep. De uitleg is best wel simpel. Ons lichaam heeft een ingebouwde klok die bepaalt wanneer we het beste kunnen eten. Die klok is afgestemd op daglicht, niet op kunstlicht.
Het onderzoek werd uitgevoerd in een streng gecontroleerde omgeving. De wetenschappers hielden rekening met een groot aantal factoren: hoeveel de deelnemers bewogen, wanneer ze sliepen, wat ze aten, zelfs hun lichaamshouding werd in de gaten gehouden. Zo konden ze met zekerheid zeggen dat het écht het tijdstip van eten was dat het verschil maakte.
Neem het toch met een korrel zout
Toch zijn er behoorlijk wat kanttekeningen te plaatsen bij dit onderzoek. Ten eerste duurde het experiment maar twee weken, terwijl veel mensen jarenlang nachtdiensten draaien. De langetermijneffecten zijn dus nog onduidelijk. Ook werd het onderzoek alleen uitgevoerd met jonge, kerngezonde proefpersonen, geen representatieve groep voor de gemiddelde nachtwerker. Daarnaast waren er maar twintig deelnemers, wat wetenschappelijk gezien een vrij kleine steekproef is.
Een ander belangrijk punt is dat het onderzoek plaatsvond in een gecontroleerde laboratoriumomgeving. In het echte leven hebben nachtwerkers te maken met veel meer factoren die hun gezondheid kunnen beïnvloeden: stress, sociaal leven dat onder druk staat, wisselende diensten, en de verleiding van snacks uit de automaat tijdens nachtelijke pauzes. Het is nog maar de vraag of het aanpassen van alleen je eetpatroon dan genoeg is om gezond te blijven. Bovendien rijst de vraag hoe praktisch uitvoerbaar het advies is. Veel nachtwerkers hebben ook een gezin of sociaal leven dat overdag plaatsvindt. Samen eten is vaak een belangrijk sociaal moment. Het volledig vermijden van nachtelijk eten zou dus behoorlijk wat aanpassingen vragen in iemands levensstijl.
Ook handig voor op reis
Maar ondanks deze beperkingen biedt het onderzoek wel degelijk hoop. Als de resultaten bevestigd kunnen worden in toekomstige studies, betekent dit dat je niet per se je gezondheid op het spel zet, zolang je wat aanpassingen maakt in je eetpatroon. Ook voor mensen die last hebben van slaapproblemen of vaak door verschillende tijdzones reizen, zou dit wel eens een uitkomst kunnen zijn.
