Een nieuw onderzoek becijfert dat COVID-19-vaccins in hun eerste jaar niet alleen veel ziekte en sterfte voorkwamen, maar ook een enorme maatschappelijke waarde opleverden. Per geïnvesteerde dollar zou 60 tot aan baten zijn teruggekomen.
Belangrijk om vooraf te benadrukken: de betreffende studie is (voor nu) een preprint. Dit betekent dat het onderzoek nog niet is gecontroleerd door onafhankelijke deskundigen. Dit controleproces kan leiden tot aanpassingen, aanscherpingen of zelfs herzieningen van resultaten. Alhoewel het onderzoek op hoofdlijnen klopt is enige voorzichtigheid omtrent het stellen van precieze resultaten voor nu op z’n plaats. De resultaten zijn te vinden in medRxiv.
De centrale boodschap van het onderzoek is al wel duidelijk: hoe je het ook went of keert, uiteindelijk zijn de vaccinaties voor elke economie een zegen geweest. Om dit standpunt te onderbouwen heeft het team verschillende berekeningen uitgevoerd, waarbij rekening is gehouden met verschillende benaderingen.
Ziektelast
Voor de eerste stap van het onderzoek heeft het team gekeken naar de gunstige effecten van alle vaccins samen, tijdens de periode van 8 december 2020 tot en met 8 december 2021 – het eerste jaar van grootschalige vaccinatie. Volgens het team hebben alle vaccinaties samen een enorme ziektelast weten te voorkomen: wereldwijd zouden circa 1,5 miljard besmettingen en 51,5 miljoen ziekenhuisopnames zijn afgewend. Volgens het onderzoek betekent dit dat wereldwijd honderden miljoenen levensjaren zijn gered.
Vervolgens heeft het team geprobeerd om deze levensjaren om te rekenen naar winst. Hiervoor hebben ze twee benaderingen gebruikt. Voor de eerste benadering werkten ze met de waarde van wat mensen gemiddeld bereid zijn te betalen om hun sterfterisico te verlagen. Voor de andere benadering kijken ze vooral naar bespaarde zorgkosten en vermeden productiviteitsverlies.
Ten slotte hebben ze daar het volledige kostenplaatje van de vaccins tegenover gezet: van onderzoek en ontwikkeling tot fabrieksproductie en uitrol, inclusief een gemiddelde leverings- en bezorgpost van per gevaccineerde. Volgens het onderzoek ligt het totaalplaatje rond de 79,4 miljard dollar.
Door vervolgens de baten en kosten te vergelijken met een simpele formule ontstaat de return-on-investment (ROI). De ROI-waarde van een investering beschrijft hoeveel winst één euro (of in dit geval dollar) heeft opgeleverd. Een ROI-waarde van meer dan 1 betekent dan ook ‘winst’, terwijl een ROI-waarde onder de 1 op ‘verlies’ duidt. Volgens het onderzoek hebben alle vaccins samen globaal een ROI-waarde van tussen de 60 tot 475. Wereldwijd komt dit neer op een gegenereerde waarde tussen de 4,83 biljoen en 37,8 biljoen dollar. Het team heeft deze uitkomsten getoetst met onzekerheidsanalyses om te zien hoe robuust ze zijn.
Noodplan
De resultaten van het onderzoek zijn relevant omdat het de economische gevolgen van vaccineren in kaart probeert te brengen. Het onderzoek probeert dit door uit te rekenen wat de waarde is van de ziekte die daardoor niet heeft plaatsgevonden. Vooral voor beleidsmakers is dat belangrijke informatie. Als snelle ontwikkeling en uitrol van vaccins zoveel gezondheidswinst en economische baten opleveren is het vroeg investeren tijdens een pandemie niet alleen een morele, maar ook een financieel verstandige keuze. Of in andere woorden: door vroeg te investeren red je als land uiteindelijk niet alleen meer mensenlevens. Het kan daarnaast ook een hoop waarde opleveren door te besparen op verschillende soorten kostenposten en door ook toekomstige inkomsten te garanderen.
Alhoewel momenteel nog te bezien valt hoeveel waarde dit precies oplevert is de kernboodschap al wel duidelijk: vaccineren loont. Met het oog op mogelijke toekomstige pandemieën is dat een boodschap die beleidsmakers nu al kunnen gebruiken bij het uitwerken van een noodplan.
