Experts reageren.
In veel delen van de wereld nemen COVID-19-infecties weer toe. Ook onder volledig gevaccineerden. Het doet bij velen een prangende vraag rijzen. Want werken de vaccins dan niet?
Doorbraakinfecties
Over de hele wereld komen meldingen binnen van volledig gevaccineerde mensen die toch nog COVID-19 krijgen. Deze zogenoemde ‘doorbraakinfecties’ baren velen zorgen en doet de vraag rijzen of de beschikbare vaccins wel effectief genoeg zijn. Gegevens uit sommige landen met een hoge vaccinatiegraad wijzen bovendien uit dat meer gevaccineerden dat niet-gevaccineerden COVID-19 krijgen. Verschillende experts hebben nu op de kwestie gereageerd.
Vaccinatie is geen immunisatie
“Doorbraakinfecties zijn geen mislukkingen,” zegt Roger Lord, hoofddocent Medische Wetenschappen. “Het is eerder een beperking van de beschikbare COVID-19-vaccins. Geen enkel vaccin heeft een 100 procent werkzaamheid. Vaccinatie staat niet gelijk aan immunisatie.” Volgens universitair hoofddocent Paul Griffin, verbonden aan de Universiteit van Queensland, is het overigens onwaarschijnlijk dat er binnenkort wel een vaccin zal komen dat 100 procent beschermt. “Het is waarschijnlijk dat naast vaccins, zoals de zeer effectieve vaccins die al in gebruik zijn, we alsnog enkele aanvullende basismaatregelen nodig hebben,” betoogt hij. “Denk bijvoorbeeld aan het dragen van mondkapjes, goed handen wassen, het houden van voldoende afstand en testen bij klachten. Op die manier kunnen we ervoor zorgen dat we met het virus kunnen leven en de impact ervan in ons dagelijks leven tot een minimum beperken.”
Hoge vaccinatiegraad
Volgens Lord is het overigens ook niet verwonderlijk dat in landen waar een hogere vaccinatiegraad is, meer gevaccineerde dan niet-gevaccineerde personen COVID-19 oplopen. “Als bijvoorbeeld 80 procent van de bevolking volledig gevaccineerd is en 20 procent niet, dan kunnen statistisch gezien dus meer gevaccineerde mensen COVID-19 krijgen,” stelt hij. Dit zien we bijvoorbeeld ook in Israël, zegt professor Ian Marschner, verbonden aan de Universiteit van Sydney. “Landen met een hoge vaccinatiegraad zullen logischerwijs meer besmettingen hebben onder gevaccineerde mensen. Als een land een vaccinatiegraad van 100 procent heeft, dan zal ook 100 procent van de infecties afkomstig zijn van gevaccineerde mensen. Dit betekent niet dat het vaccin niet werkt.”
Wel lopen mensen die volledig gevaccineerd zijn waarschijnlijk iets meer kans om besmet te raken. “Ze krijgen terecht meer vrijheden dan hun niet-gevaccineerde tegenhangers,” zegt Griffin. “Bovendien zijn ze mogelijk minder geneigd om zich aan maatregelen te houden, zoals de 1,5 meter-regel, handen wassen of het dragen van mondkapjes.”
Minder ernstig
Omdat de beschikbare vaccins dus geen 100 procent bescherming bieden, kunnen per definitie dus nog steeds gevaccineerde mensen besmet raken. Deze doorbraakinfecties zijn echter wel een stuk minder ernstig dan als iemand die niet gevaccineerd is corona krijgt. “De symptomen zijn niet zo heel erg en de persoon komt minder snel in het ziekenhuis terecht,” zegt Lord. “Dit is bijvoorbeeld het geval in het Verenigd Koninkrijk, waar de vaccinatiegraad hoog is. Het aantal gevallen COVID-19 stijgt als gevolg van de opkomst van de besmettelijkere delta-variant. Maar het aantal personen dat in het ziekenhuis belandt blijft onder gevaccineerden laag.” Daarnaast geven gevaccineerde mensen het virus ook minder snel door aan anderen. “Vaccinatie elimineert infectie niet,” vult Marschner aan, “maar vermindert ernstige infecties en sterfte drastisch.”
Misvattingen
Volgens Nikolai Petrovsky, professor aan de Flinders University, zijn de vaccins niet het probleem. “Het zijn de misvattingen van het publiek en de politici over wat vaccins wel en niet kunnen doen; dat is het probleem,” zegt hij. “Een voorbeeld hiervan is de logica (of het ontbreken daarvan) van het vaccinpaspoort. Het idee hierachter is dat gevaccineerde mensen veilig zijn voor anderen en zich dus vrijer moeten kunnen bewegen, tussen landen moeten kunnen reizen, niet in quarantaine hoeven, of mondkapjes hoeven te dragen. Er is hier echter geen wetenschappelijke basis voor, omdat dit er vanuit gaat dat de huidige vaccins de infecties en de overdracht van het virus volledig blokkeren, terwijl we weten dat ze dat niet doen.”
Het belangrijkste dat de vaccins wel doen, is bescherming bieden tegen ziekenhuisopnames en sterfte. “Ze zijn hierin opmerkelijk effectief gebleken, ook bij de delta-variant,” stelt Jaya Dantas, hoogleraar Internationale Gezondheid aan de Curtin University. “Doorbraakinfecties zijn te verwachten. En hoe meer besmettingen onder niet-gevaccineerden, hoe meer besmettingen er zullen zijn onder mensen die wél zijn ingeënt. De sleutel tot het stoppen van de pandemie is dat we een voldoende hoog niveau van immuniteit bereiken, zodat het virus nergens anders heen kan. We kunnen daar komen – maar dan moeten we wel allemaal ons deel doen door ons te laten vaccineren.”
