De pas gelanceerde Starlink-satellieten kunnen vrijwel zeker als verloren worden beschouwd.
Dat onze zon soms behoorlijk onstuimig kan zijn, ondervindt nu ook SpaceX aan den lijve. Begin februari lanceerde het bedrijf van miljonair Elon Musk 49 Starlink-satellieten. Kort daarop schopte echter een geomagnetische storm roet in het eten, waardoor waarschijnlijk 40 satellieten nu onverrichter zake terug de aardse atmosfeer in vallen.
Starlink-satellieten
SpaceX breidt zijn vloot aan Starlink-satellieten nog altijd uit. De bedoeling is dat er uiteindelijk duizenden satellieten in een baan rond de aarde cirkelen, waardoor er zelfs in dunbevolkte gebieden internet is. Begin februari kozen nogmaals 49 satellieten, voortgestuwd door een Falcon 9-raket, het luchtruim. De satellieten werden succesvol in hun beoogde baan, op een afstand van ongeveer 210 kilometer boven het aardoppervlak, afgezet. “Elke satelliet bereikte een gecontroleerde vlucht,” zo laat SpaceX weten.
Dat de satellieten op een hoogte van slechts 210 kilometer boven het aardoppervlak worden afgezet, is overigens goed te verklaren. SpaceX zet zijn satellieten in deze lagere banen in, voor het geval er onverhoopt iets fout gaat. In dat geval kan de betreffende ter ziele gegane satelliet snel door atmosferische weerstand uit zijn baan worden gehaald.
Maar slechts een dag later gebeurde het onvoorziene. Zo kregen de satellieten ineens te maken met een onverwachtse geomagnetische storm.
Geomagnetische storm
Een geomagnetische storm is eigenlijk een tijdelijke verstoring in het magnetisch veld van de aarde. Dit kan worden veroorzaakt door zonnevlammen van de zon. Wanneer een schokgolf van zonnewind de ionosfeer van de aarde bereikt, kan een geomagnetische storm opdoemen. Deze stormen zorgen ervoor dat de atmosfeer van de aarde opwarmt en de atmosferische dichtheden op lagere hoogten – zoals de baan waarin SpaceX de starlink-satellieten afzet – toeneemt. En hoe. Uit GPS-gegevens is namelijk gebleken dat de ernst van de recente storm ervoor zorgde dat de luchtweerstand wel 50 procent hoger was dan tijdens eerdere lanceringen.
Veilige modus
Het team heeft de satellieten direct in de ‘veilige modus’ gezet. In deze modus vliegen de satellieten op vergelijkbare wijze als een vel papier dat door de lucht zweeft, om zo de luchtweerstand te beperken. De ingenieurs hoopten op deze manier ‘dekking te zoeken’ voor de storm.
Verloren
Helaas leidde het niet tot het gehoopte resultaat. Een voorlopige analyse toont namelijk aan dat de toegenomen luchtweerstand op de lage hoogtes verhinderde dat de satellieten uit de veilige modus konden komen en naar grotere hoogtes klommen. En dus zullen waarschijnlijk 40 satellieten als verloren moeten worden beschouwd.
Geen risico’s
De verwachting is dat deze satellieten terug de aardse atmosfeer in vallen – of dat al hebben gedaan – en hier zullen opbranden. SpaceX benadrukt dat er geen botsingsrisico’s zijn. Bovendien wordt er geen orbitaal puin gecreëerd en kunnen er ook geen onderdelen de grond raken, zo laten ze weten.
SpaceX is al meerdere malen onder vuur gelegd over de Starlink-satellieten. Zo maken astronomen zich zorgen over de vervuiling die dit soort satellietconstellaties veroorzaken. De satellieten kunnen namelijk ontzettend hinderlijk zijn voor telescopen waarmee menig astronoom het universum probeert te doorgronden. Bovendien is een Starlink-satelliet al eens op ramkoers komen te liggen met een weersatelliet van ESA en hebben Musk’s satellieten tot tweemaal toe het Chinese ruimtestation bedreigd. Ook zijn deskundigen bang dat de satellieten voor nog meer ruimteafval zullen zorgen. SpaceX werkt ondertussen aan oplossingen. Door de Starlink-satellieten bijvoorbeeld van een donkere coating te voorzien, ogen ze een stuk minder helder. Bovendien zal in ieder geval de recente ter ziele gegane satellieten niet voor rommel zorgen. “Deze unieke situatie toont de grote inspanningen aan die het Starlink-team heeft gedaan om ervoor te zorgen dat het systeem aan de voorhoede staat van het terugdringen van ruimtepuin,” aldus SpaceX.
