Wie waren deze mensen? En hoe leefden ze? DNA-analyse onthult zowel belangrijke informatie over waar ze vandaan kwamen als opvallende sociale gebruiken.
We weten dat zo’n 50.000 jaar geleden de eerste groepen mensen de oversteek naar Australië, Nieuw-Guinea en de Bismarck-archipel waagden. Maar pas 3500 jaar geleden slaagde men erin geavanceerde kano’s te bouwen, waarmee ze afgelegen eilanden in Oceanië wisten te bereiken. Veel over deze eerste zeevaarders is echter onbekend. Maar dankzij een nieuwe studie komen we meer over deze heldhaftige mensen en hun leven te weten.
Micronesië
De eerste zeevaarders wisten onder andere de eilanden van Micronesië te bereiken. Deze regio, gelegen net ten noorden van de evenaar middenin de Stille Oceaan, bestaat uit tweeduizend kleine eilanden. Enigszins bekende eilanden die onderdeel uitmaken van Micronesië zijn Guam, de Marshalleilanden en Palau.
Genetisch onderzoek
In de studie bogen onderzoekers zich over het DNA van 164 mensen die tussen 2800 en 300 jaar geleden op deze afgelegen eilanden in de Stille Oceaan leefden. Dit DNA vergeleken ze vervolgens met dat van 112 mensen die tegenwoordig de eilanden bewonen. Verrassend genoeg legt dit genetische onderzoek goedbewaarde geheimen van ’s werelds eerste zeevaarders bloot. “Het is een onverwacht geschenk om door middel van genetische gegevens meer te leren over culturele patronen,” zegt onderzoeker David Reich.
DNA
De onderzoekers bestudeerden het DNA van vroege zeevaarders uit onder andere Guam, Vanuatu en Tonga die ongeveer 2500 tot 3000 jaar geleden leefden. En dat leidt tot een opvallende ontdekking. Uit de analyse blijkt namelijk dat hun mitochondriale DNA – dat mensen alleen van hun biologische moeder erven – bijna volledig verschilden, terwijl ze veel meer van de rest van hun DNA delen. Dit suggereert dat de migranten die hun eigen gemeenschap verlieten en in een nieuwe trouwden voornamelijk van het mannelijk geslacht waren.
Matrilokale samenleving
Wat dit ons vertelt over de eerste zeevaarders? Volgens de onderzoekers impliceren de resultaten dat de bewoners van de eilanden in de Stille Oceaan er een matrilokale samenleving op nahielden. Dit betekent dat vrouwen na het huwelijk altijd in hun eigen gemeenschap bleven, terwijl mannen hun gemeenschap verlieten om bij die van hun vrouw te gaan wonen. “Tegenwoordig hebben traditionele gemeenschappen in de Stille Oceaan zowel matrilokale als patrilokale (het tegenovergestelde van matrilokaal, waarbij vrouwen zich juist bij de gemeenschap van hun man voegen, red.) samenlevingen,” vertelt Reich. “Er is dan ook een debat gaande over wat in voorouderlijke bevolkingsgroepen gangbaar was. Onze resultaten suggereren nu dat matrilokaliteit de norm was.”
Migraties
Daarnaast onthullen de onderzoekers interessante informatie over waar de eerste zeevaarders precies vandaan kwamen. Het is lang een mysterie geweest wat de routes waren die mensen aflegden om op de eilanden te arriveren. Maar in de studie ontdekken de onderzoekers vijf migratiestromen naar een subregio in Micronesië. Van de vijf migratiestromen kunnen er drie worden herleid naar Oost-Azië, één naar Polynesië en één naar het vaste land van Nieuw-Guinea. En dat schept veel duidelijkheid over de oorsprong van de mensen die vandaag de dag in Micronesië leven.
De studie biedt nieuwe inzichten in de voorouders en de cultuur van ’s werelds eerste zeevaarders, inclusief de gezinsstructuur, sociale gebruiken en de voorouderlijke populaties van de mensen die vandaag de dag nog altijd op de afgelegen eilanden in de Stille Oceaan wonen. Ondanks dat het onderzoek bestaande mysteries heeft opgelost, zetten onderzoekers hun studie voort. “Elk wetenschappelijk artikel roept evenveel nieuwe vragen op als dat het beantwoordt,” zegt Reich. “Over de eilanden in de Stille Oceaan bestaan er nog veel open vragen en we hebben nog genoeg verrassingen te ontdekken.”
