Het immuunsysteem is ons beschermende schild, maar soms richt het zich tegen het eigen lichaam. Denk aan orgaanafstoting na een transplantatie of ziektes zoals type 1 diabetes, waarbij het immuunsysteem belangrijke cellen vernietigt. Onderzoekers van de Universiteit van Californië in San Francisco (UCSF) hebben nu een technologie ontwikkeld die dit proces kan afremmen – zonder het hele immuunsysteem plat te leggen.
Het idee achter de nieuwe aanpak is simpel: immuuncellen worden aangepast om te werken als “scheidsrechters”. In plaats van het immuunsysteem volledig uit te schakelen met medicijnen (wat vaak gepaard gaat met ernstige bijwerkingen zoals infecties), zorgen deze cellen ervoor dat het immuunsysteem zichzelf weer in balans brengt.
Het geheim zit in een speciaal type T-cel. Dit zijn immuuncellen die normaal gesproken infecties bestrijden, maar in dit geval worden ze genetisch ontworpen om ontstekingen te remmen. Deze aangepaste cellen kunnen ontstekingsmoleculen opruimen en andere immuuncellen kalmeren die te agressief reageren.
Getest in muizen
Een van de eerste mogelijke toepassingen van deze technologie richt zich op type 1 diabetes. Bij deze ziekte vernietigt het immuunsysteem de insulineproducerende eilandjes van Langerhans in de alvleesklier. Hierdoor moeten patiënten dagelijks insuline inspuiten om hun bloedsuikerspiegel onder controle te houden.
In een experiment gebruikten de onderzoekers genetisch gemodificeerde “scheidsrechtercellen” om getransplanteerde menselijke eilandjes in muizen te beschermen. Deze cellen vonden hun weg naar de eilandjes en produceerden stoffen die agressieve immuuncellen muilkorfden. Het resultaat: de eilandjes overleefden en bleven functioneren, zonder dat de muizen algemene immuunonderdrukkers nodig hadden.
Meer dan diabetes
Volgens Audrey Parent, een van de onderzoekers, zou dit een enorme doorbraak betekenen voor mensen met type 1 diabetes. “Het zou levensveranderend zijn voor mensen met type 1-diabetes als ze nieuwe eilandjescellen zouden kunnen krijgen zonder dat ze immuunsuppressiva hoeven te slikken en niet langer elke dag insuline hoeven te nemen”, zegt ze.
Het potentieel van deze techniek reikt echter verder dan type 1 diabetes. Wendell Lim, hoofdonderzoeker van het project, ziet toepassingen bij orgaantransplantaties en andere auto-immuunziekten. De technologie zou ook kankertherapieën kunnen verbeteren. Met aanpassingen kunnen de cellen bijvoorbeeld zorgen dat CAR T-celtherapie, een bestaande behandelmethode die kankercellen aanvalt, zich alleen op tumoren richt en gezond weefsel ongemoeid laat.
Onderzoekers zijn optimistisch
Hoewel de resultaten veelbelovend zijn, is er nog een lange weg te gaan voordat deze therapieën beschikbaar zijn voor patiënten. De technologie moet eerst uitvoerig worden getest op veiligheid en effectiviteit bij mensen. Maar de onderzoekers zijn optimistisch. Lim: “Dit opent de deur naar nieuwe manieren om enkele van de grootste medische uitdagingen aan te pakken. We hopen dat patiënten hier in de nabije toekomst van kunnen profiteren.”
De ontdekking biedt hoop voor miljoenen mensen die dagelijks de strijd aangaan met een ontregeld immuunsysteem. En met technologie die zich richt op de kern van het probleem, zonder de rest van het lichaam te belasten, ziet de toekomst er een stuk helderder uit.
