De nieuw beschreven gekko is werkelijk meester op het gebied van camouflage. En deze foto’s bewijzen het!
Bladstaartgekko’s zijn opmerkelijke dieren. Ze hebben allemaal een sterk gecamoufleerd lichaam dat ze volledig kunnen aanpassen aan hun natuurlijke omgeving. Ze zijn daarom nagenoeg niet te herkennen. Toch is een internationaal team nu op een nieuwe bladstaartgekko in het noorden van Madagaskar gestuit. En hoewel eigenlijk alle bladstaartgekko’s meesters zijn in camouflage, is de nieuw ontdekte soort echt één van de beste, aldus de onderzoekers.
Moeilijk te herkennen
Overdag zijn bladstaartgekko’s moeilijk te herkennen. Dan verschuilen ze zich in gebladerte of rusten met hun hoofd naar beneden op boomstammen. Sommige soorten hebben huidflappen rond het hele lichaam en hoofd, die ze overdag uitspreiden. Op die manier gaan ze naadloos op in hun omgeving en zijn ze bijna niet van een boomstam te onderscheiden. ’s Nachts komen de dieren tot leven en wordt er gejaagd op insecten en andere ongewervelde prooien. Ze zijn goede springers en brengen vaak eerst hun voor- en achterpoten bij elkaar voordat ze een sprong wagen.
Nieuw voor de wetenschap
Al in 2000 kregen onderzoekers die met haviksogen de bossen van Madagaskar afspeurden, lucht van een nieuw soort bladstaartgekko. “Toen we deze soort in 2000 voor het eerst ontdekten, vermoedden we al dat hij nieuw zou kunnen zijn voor de wetenschap,” vertelt onderzoeksleider Frank Glaw. “Maar het heeft ons vele jaren gekost om genoeg informatie te verzamelen om hem met vertrouwen als een nieuwe soort te beschrijven.” Het team verzamelde gegevens over de genetica, morfologie en zijn verspreidingsgebied. Ook werden er verschillende expedities naar het noorden van Madagaskar ondernomen om de kennis over deze mogelijk nieuwe soort verder uit te breiden.
Twee druppels water
Wat het met name zo moeilijk maakte om de nieuwe soort te beschrijven, is dat hij bizar veel lijkt op een andere soort, namelijk de bladstaartgekko Uroplatus henkeli. Omdat de twee als twee druppels water op elkaar lijken, zijn ze in het verleden al meerdere malen met elkaar verward. “Dit komt vrij vaak bij reptielen op Madagaskar voor,” legt onderzoeker Jörn Köhler uit. “Er bestaan veel van deze zogenaamde ‘cryptische soorten’.” Dit zijn soorten die zo erg op een andere lijken, dat ze onder dezelfde naam worden geschaard, terwijl ze eigenlijk een aparte status verdienen. De soort leeft in feite ‘verborgen’ voor de wetenschap.
Nieuwe soort
Dankzij een grondige en zorgvuldige analyse, ontdekten de onderzoekers nu toch enkele kenmerken die de twee bladstaartgekko’s van elkaar onderscheiden. “Het eureka-moment was toen we ontdekten dat het puntje van de tong van Uroplatus henkeli zwart is, terwijl deze bij de nieuwe soort roze gekleurd is,” vertelt onderzoeker Philip Sebastian Gehring. Daarnaast is de nieuwe soort met een lengte van 20 centimeter iets kleiner dan Uroplatus henkeli en heeft een smallere staart. Ook zijn ongebruikelijke ogen onderscheiden hem van nauw verwante soorten.
Uroplatus garamaso
Deze subtiele verschillen duiden erop dat de onderzoekers echt op een nog onbeschreven bladstaartgekko zijn gestuit. De gekko heeft de naam Uroplatus garamaso gekregen. “De soort is de nieuwste in een reeks Uroplatus-gekko’s die de afgelopen jaren op Madagaskar zijn ontdekt,” aldus co-auteur Fanomezana Ratsoavina.
Meester in camouflage
Hoewel alle bladstaartgekko’s zich goed weten te camoufleren, blinkt Uroplatus garamaso hier toch wel echt in uit. Deze gekko is overdag zelfs praktisch onzichtbaar! Net als andere soorten rust hij overdag verborgen, met zijn kop naar beneden, op boomstammen, met zijn achterpoten gestrekt en zijn lichaam tegen de schors gedrukt. Hierdoor zijn ze bijna niet te zien. Kijk maar eens naar onderstaande foto’s.
Hoewel Uroplatus garamaso nu eindelijk als nieuwe soort is beschreven, valt er nog genoeg over hem – en nauw verwante soorten – te ontdekken. “We zijn bijna klaar met het voltooien van de taxonomische inventaris van het geslacht, maar dit is nog maar het begin van ons begrip van hun evolutie en ecologie,” zegt onderzoeker Mark Scherz. “Vreemd genoeg blijft de kleuring van de bek, die van onschatbare waarde is gebleken bij het onderscheiden van verschillende soorten, gehuld in mysterie. Er is nog veel dat we nog over deze gekko’s moeten ontraadselen – van hun bredere evolutionaire connecties tot hun gedrag.”