Het is gelukt! Na wat vertraging is ESA’s ruimtesonde vandaag voortvarend begonnen aan zijn lange reis van maar liefst acht jaar naar de grootste planeet in ons zonnestelsel.
Gisteren had het moeten gebeuren: de lancering van ESA’s Jupiter Icy Moons Explorer (Juice). Helaas gooide slechte weersomstandigheden roet in het eten. Vandaag waagde ESA een tweede poging. En de sonde is zojuist voorspoedig vertrokken, zo laat het ruimteagentschap weten. De succesvolle lancering is het startschot van een spannende en enerverende missie naar Jupiter en zijn meest interessante manen, waar we over een aantal jaar veel over zullen gaan horen.
LIFTOFF of @ariane5 #VA260 with @ESA_JUICE on 14 April 2023: #DestinationJupiter! pic.twitter.com/cV6YDjJXZD
— ESA (@esa) April 14, 2023
De reis naar Jupiter
Juice koos vanmiddag vanaf de ruimtehaven Kourou in Frans-Guyana het luchtruim, voortgestuwd door een Ariane5-draagraket. Juice zal zich 28 minuten na lancering van de draagraket losmaken. En vijf minuten later zal ESA de sonde gaan volgen met behulp van grondstations. Tussen de 99 minuten en 17 dagen na de lancering zullen onder andere de zonnepanelen en antennes worden uitgeklapt, waarna Juice helemaal klaar is voor zijn achtjarige reis naar Jupiter.
Onderweg heeft de sonde nog wel een paar zwaartekrachtsslingers van de aarde en Venus nodig. Aankomst bij Jupiter staat vooralsnog gepland voor juli 2031. Zo’n zes maanden later zal de sonde zich – met behulp van een zwaartekrachtsslinger van Jupiters maan Ganymedes – vervolgens in een baan rond Jupiter nestelen, waarna het wetenschappelijk onderzoek echt kan gaan beginnen.
De missie
Wat Juice gaat doen? De hoop is dat Juice in vier jaar tijd veel geheimen van zowel Jupiter als van zijn leefbare manen gaat onthullen. Juice staat zoals gezegd voor Jupiter Icy Moons Explorer en is – zoals die naam al doet vermoeden – specifiek ontwikkeld om onderzoek te doen naar de manen van Jupiter. Nu heeft Jupiter behoorlijk wat manen. Juice is echter voornamelijk geïnteresseerd in drie daarvan: Europa, Callisto en Ganymedes.
Drie manen
Het idee is dat Juice deze manen gedetailleerd zal bekijken en met een reeks krachtige instrumenten zal karakteriseren.
Europa
De eerste die op een bezoekje kan rekenen, is Europa. Juice zal deze maan – die ook wel gezien wordt als één van de beste kandidaten voor buitenaards leven in ons zonnestelsel – tijdens twee scheervluchten in juli 2032 nader onder de loep nemen. Zo zal Juice onder meer onderzoek gaan doen naar de samenstelling van het oppervlak van Europa en actief gaan zoeken naar vloeibaar water onder het oppervlak. Ook moet Juice de jacht openen op waterpluimen die aan het oppervlak van Europa ontsnappen.
Callisto
Tijdens de scheervlucht langs Callisto zal Juice deze rijkelijk met kraters bedekte wereld – die mogelijk ook een ondergrondse oceaan verbergt – nader bekijken. Maar de scheervluchten hebben nóg een functie; ze moeten de baan van Juice zodanig wijzigen dat deze ook de hogere breedtes en polen van Jupiter wat beter kan onderzoeken.
Ganymedes
In 2034 moet Juice vervolgens geschiedenis schrijven door zich in een baan rond Ganymedes te nestelen. Vanuit die baan zal Juice onder meer de magnetosfeer van Ganymedes bestuderen, net als de atmosfeer en het oppervlak van de maan. Ook zal Juice nader onderzoek gaan doen naar de oceaan die zich vermoedelijk onder het oppervlak schuilhoudt en zo het idee dat ook deze maan potentieel leefbaar is, nader verkennen.
Juice zal gedurende zijn missie proberen op vijf belangrijke vragen antwoorden te vinden. Deze luiden:
– Hoe zien de oceaanwerelden van Jupiter eruit?
– Waarom is Ganymedes zo uniek?
– Zou er leven kunnen zijn – of ooit zijn geweest – in het Jupiter-systeem?
– Hoe heeft de complexe omgeving van Jupiter bijgedragen aan de vorming van de manen?
– Hoe ziet een typische gasreus eruit – hoe is hij ontstaan?
Al met al zal Juice dus verschillende scheervluchten gaan maken en de oppervlaktekenmerken van de maantjes, met behulp van tien verschillende instrumenten, goed onder de loep nemen. Uiteindelijk hopen astronomen zelfs te onthullen of deze manen al dan niet leefbare – of zelfs bewoonde – werelden zijn.
Doel
Het belangrijkste doel van de missie is om te achterhalen hoe potentieel leefbare werelden rond gasreuzen kunnen ontstaan. Daarmee vergroten we niet alleen ons begrip van Jupiter en de manen die daaromheen cirkelen; de bevindingen hebben mogelijk ook implicaties voor de talloze gasreuzen die rond andere sterren cirkelen. Want als er rond een gasreus in ons zonnestelsel potentieel leefbare werelden gevormd kunnen worden, waarom zou dat dan rond gasreuzen buiten ons zonnestelsel niet gebeuren?
Eerste resultaten
Helaas zullen we nog wel even geduld moeten hebben voordat de eerste resultaten binnendruppelen. Omdat de reis naar Jupiter zo lang duurt, worden de eerste bevindingen pas in de loop van 2032 verwacht. Op de eerste interessante foto’s kun je iets eerder rekenen, namelijk begin februari 2032, als Juice de eerste scheervlucht langs Ganymedes en Jupiter maakt.
Al met al is Juice een gedurfde missie van de mensheid naar het buitenste zonnestelsel. En we kunnen er stiekem wel vanuit gaan dat de missie tot prachtige nieuwe ontdekkingen over zijn fascinerende bestemmingen zal leiden. De eerste belangrijke stap is vandaag gezet. Nu is het afwachten wat de toekomst brengt.
…over de enerverende missie van Juice naar Jupiter en zijn manen? Lees dan ook dit eerder verschenen artikel op Scientias.nl, waarin nog veel meer details worden besproken!
